آیا زن میتواند طلاق غیابی بگیرد

بله، زن در شرایط خاص و با ارائه دلایل موجه قانونی می تواند درخواست طلاق غیابی از همسر خود را مطرح نماید. این امر مستلزم احراز شرایط قانونی مانند غیبت همسر، عدم دسترسی به او و ابلاغ قانونی دادخواست به او است. در چنین مواردی، دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط زن و حصول اطمینان از صحت ابلاغ، حکم طلاق غیابی را صادر خواهد کرد.

طلاق غیابی، یکی از مباحث پیچیده و حساس در حوزه حقوق خانواده است که برای بسیاری از زنان درگیر چالش های زندگی مشترک، سوالات فراوانی ایجاد می کند. در نظام حقوقی ایران، با توجه به اینکه حق طلاق اصالتاً به مرد واگذار شده است، زنان تنها در شرایط خاص و با استناد به دلایل قانونی مشخص می توانند درخواست طلاق دهند. این دلایل شامل مواردی نظیر عسر و حرج، غیبت طولانی مدت همسر، ترک انفاق و یا شروط ضمن عقد نکاح می شود. پیچیدگی زمانی دوچندان می گردد که زوج در دسترس نباشد یا عمداً از حضور در جلسات دادرسی خودداری کند. در چنین موقعیت هایی، مفهوم «طلاق غیابی» مطرح می شود که امکان پیگیری حقوقی طلاق را برای زوجه، حتی بدون حضور فیزیکی زوج، فراهم می آورد. این فرایند دارای جزئیات حقوقی و مراحل مشخصی است که آگاهی از آن ها برای زنان متقاضی طلاق ضروری است تا بتوانند با دیدی روشن و آگاهانه، مسیر قانونی خود را طی کنند.

طلاق غیابی از طرف زن: مفهوم و ابعاد حقوقی

طلاق غیابی، به معنای صدور حکم طلاق در شرایطی است که خوانده (در اینجا مرد) یا وکیل قانونی او، علی رغم ابلاغ صحیح و قانونی، در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و لایحه دفاعی نیز ارائه نکرده باشد. این وضعیت با طلاق حضوری تفاوت اساسی دارد، چرا که در طلاق حضوری، هر دو طرف دعوا یا وکلای آن ها در تمام مراحل دادرسی حضور فعال دارند و به دفاع از حقوق خود می پردازند. در ادامه، به بررسی دقیق تر این مفهوم و ابعاد حقوقی آن می پردازیم.

طلاق غیابی چیست و چه تفاوتی با طلاق حضوری دارد؟

بر اساس ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی، حکمی غیابی محسوب می شود که خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طور کتبی نیز دفاعی نکرده باشد و اخطاریه نیز ابلاغ واقعی نشده باشد. در پرونده طلاق، اگر زن متقاضی طلاق باشد و مرد با وجود ابلاغ قانونی از حضور در دادگاه یا ارائه دفاعیه کتبی امتناع ورزد، حکم طلاق صادر شده، غیابی خواهد بود.

تفاوت های کلیدی طلاق حضوری و غیابی:

• حضور طرفین: در طلاق حضوری، زوجین یا وکلای آن ها در جلسات دادگاه حاضر می شوند و نظرات خود را بیان می کنند، در حالی که در طلاق غیابی، مرد یا وکیل او حضور نمی یابند.
• مهلت اعتراض: احکام غیابی دارای مهلت «واخواهی» هستند که به خوانده غایب اجازه می دهد پس از اطلاع از حکم، در مهلتی مشخص به آن اعتراض کند. احکام حضوری بلافاصله پس از صدور، قابل تجدیدنظرخواهی هستند.
• فرایند ابلاغ: در طلاق غیابی، ابلاغ قانونی از اهمیت حیاتی برخوردار است و تضمین می کند که مرد از دعوای اقامه شده آگاه شده است، حتی اگر آدرس دقیق او در دسترس نباشد.

تفاوت اختیار طلاق زن و مرد و نقش آن در طلاق غیابی

در قانون مدنی ایران، اختیار طلاق اصالتاً با مرد است، به این معنا که مرد می تواند با رعایت شرایط قانونی، همسر خود را طلاق دهد. اما زن برای درخواست طلاق نیازمند اثبات دلایل موجه و محکمه پسند است. این دلایل باید مستند به مواد قانونی یا شروط ضمن عقد باشند. در صورتی که زن با اتکا به یکی از این دلایل قانونی، دادخواست طلاق دهد و مرد در فرایند دادرسی غایب باشد، دادگاه می تواند بر اساس دلایل ارائه شده توسط زن و پس از احراز شرایط غیابی بودن، حکم طلاق غیابی را صادر کند.

این تفاوت در اختیار طلاق، به این معنا نیست که زن در صورت غیبت مرد نمی تواند طلاق بگیرد، بلکه به این معناست که او باید با دقت بیشتری دلایل قانونی خود را مستندسازی و اثبات کند. در واقع، غیاب مرد در دادگاه، مانعی برای پیگیری طلاق توسط زن نیست، بلکه صرفاً نحوه صدور حکم (غیابی) و فرایند اعتراض به آن را متفاوت می کند.

نقش حیاتی ابلاغ قانونی در صدور حکم غیابی

یکی از مهمترین ارکان صدور حکم طلاق غیابی، اطمینان از انجام «ابلاغ قانونی» صحیح به مرد است. ابلاغ، به معنای اطلاع رسانی رسمی و قانونی به طرفین دعوا از مفاد دادخواست، زمان و مکان جلسات دادگاه و سایر اوراق قضایی است. بدون ابلاغ صحیح، دادگاه نمی تواند حکم غیابی صادر کند، زیرا حق دفاع خوانده محترم شمرده می شود.

انواع ابلاغ و کاربرد آن ها در پرونده های غیابی:

• ابلاغ واقعی: زمانی است که اوراق قضایی مستقیماً به خود شخص خوانده یا وکیل قانونی او تحویل داده شود و رسید دریافت گردد. در صورت امکان ابلاغ واقعی، دادگاه سعی در انجام آن دارد.
• ابلاغ قانونی: در شرایطی که ابلاغ واقعی امکان پذیر نباشد (مثلاً آدرس دقیق مرد مشخص نیست یا او از دریافت اوراق خودداری می کند)، ابلاغ از طرق قانونی دیگر صورت می گیرد. این روش ها شامل تحویل اوراق به بستگان مرد در محل سکونت او یا الصاق اوراق به درب منزل وی می شود.
• ابلاغ از طریق نشر آگهی: در مواردی که هیچ نشانی از مرد در دسترس نیست و ابلاغ واقعی یا قانونی میسر نمی باشد، دادگاه به درخواست زن، دستور نشر آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار را صادر می کند. انتشار آگهی برای سه نوبت در فواصل مشخص، به منزله ابلاغ قانونی تلقی شده و پس از آن، دادگاه می تواند به دعوا رسیدگی کرده و حکم غیابی صلاق را صادر کند.

عدم رعایت دقیق تشریفات ابلاغ می تواند منجر به نقض حکم غیابی در مراحل واخواهی یا تجدیدنظر شود؛ بنابراین، این مرحله از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

شرایط و دلایل موجه برای درخواست طلاق غیابی از سوی زن

همانطور که پیش تر اشاره شد، زن برای درخواست طلاق در نظام حقوقی ایران، به دلایل موجه قانونی نیاز دارد. این دلایل، حتی در غیاب مرد، می تواند مستند صدور حکم طلاق غیابی قرار گیرد. در ادامه، به تشریح مهم ترین این شرایط و دلایل می پردازیم که می تواند مبنای طلاق غیابی از طرف زن باشد.

عسر و حرج (سختی غیر متعارف)

یکی از اصلی ترین دلایلی که زن می تواند با استناد به آن تقاضای طلاق کند، «عسر و حرج» است. عسر و حرج به معنای وضعیت دشوار و غیرقابل تحمل برای زن است که ادامه زندگی مشترک را برای او ناممکن می سازد. قانون مدنی و رویه قضایی، مصادیق متعددی برای عسر و حرج برشمرده اند که در صورت اثبات آن ها، دادگاه می تواند حکم طلاق را صادر کند. در صورت غیبت مرد، این دلایل باید به نحو مقتضی اثبات شوند تا دادگاه رای غیابی صادر نماید.

مصادیق عسر و حرج عبارتند از:

1. سوءرفتار و ضرب و شتم: هرگونه آزار جسمی یا روحی مستمر و غیرقابل تحمل توسط مرد.
2. اعتیاد مضر: اعتیاد مرد به هر نوع مواد مخدر یا مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی ضرر وارد کند و امکان ادامه زندگی را مختل سازد.
3. ترک زندگی مشترک: ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در طول یک سال بدون عذر موجه.
4. بیماری های صعب العلاج: ابتلای مرد به بیماری های صعب العلاج یا جنون که زندگی مشترک را با مشکل جدی مواجه کند.
5. محکومیت قطعی زوج به حبس: محکومیت زوج به حبس از پنج سال به بالا.
6. عدم تمکین زناشویی: در صورتی که مرد به وظایف زناشویی خود عمل نکند و این امر موجب عسر و حرج زن گردد.

نحوه اثبات عسر و حرج:

اثبات عسر و حرج نیازمند ارائه مستندات محکم و شهادت شهود است. این مدارک می تواند شامل گزارش پزشکی قانونی، گزارش کلانتری، استشهادیه محلی، پیامک ها، عکس ها و هرگونه مدرک دیگری باشد که وضعیت دشوار زن را تایید کند. حتی در صورت غیبت مرد، دادگاه به دقت این مستندات را بررسی کرده و در صورت احراز عسر و حرج، حکم طلاق غیابی را صادر خواهد کرد.

غیبت طولانی مدت یا مفقودالاثر بودن مرد (مواد ۱۰۲۹ و ۱۰۲۳ قانون مدنی)

یکی دیگر از شرایطی که زن می تواند بر مبنای آن درخواست طلاق غیابی کند، غیبت طولانی مدت یا مفقودالاثر بودن همسر است. این حالت دارای شرایط قانونی دقیقی است که باید به طور کامل رعایت شوند.

شرایط قانونی:

• اگر مرد به مدت چهار سال تمام غایب و مفقودالاثر باشد و خبری از او نباشد، زن می تواند به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای طلاق کند.
• دادگاه در این حالت، ابتدا اقدام به تحقیق و جستجو برای یافتن مرد می کند و دستور نشر آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار را صادر می نماید. این آگهی باید سه نوبت و هر بار به فاصله یک ماه منتشر شود.
• در صورتی که پس از یک سال از تاریخ انتشار اولین آگهی، هیچ خبری از مرد به دست نیاید، دادگاه می تواند حکم طلاق را صادر کند.
• در طول این فرایند، معمولاً دادگاه برای اداره اموال مرد غایب، امین تعیین می کند.

ترک انفاق (عدم پرداخت نفقه)

نفقه، حق قانونی زن است و پرداخت آن وظیفه مرد است. در صورتی که مرد از پرداخت نفقه به همسر خود خودداری کند، زن می تواند با استناد به این دلیل، درخواست طلاق کند. این وضعیت نیز می تواند منجر به طلاق غیابی شود، مشروط بر اینکه شرایط قانونی آن فراهم باشد.

شرایط:

• مرد به مدت شش ماه نفقه همسر خود را نپرداخته باشد و یا به دلیل ناتوانی مالی یا امتناع عمدی، قادر به پرداخت نفقه نباشد.
• زن باید ابتدا با مراجعه به دادگاه، دادخواست مطالبه نفقه را تقدیم کند.
• در صورتی که حکم دادگاه مبنی بر پرداخت نفقه صادر شود و مرد باز هم از پرداخت آن امتناع کند، زن می تواند با اثبات عدم پرداخت نفقه برای مدت شش ماه، درخواست طلاق کند.

نحوه اثبات ترک انفاق:

مدارک اصلی برای اثبات ترک انفاق، شامل دادخواست مطالبه نفقه و حکم قطعی دادگاه در این خصوص است که نشان دهد مرد با وجود تکلیف قانونی، از پرداخت نفقه خودداری کرده است. در صورت غیبت مرد، این احکام قضایی مبنای محکم برای صدور حکم طلاق غیابی خواهند بود.

در نظام حقوقی ایران، حق طلاق اصالتاً با مرد است، اما زن می تواند با استناد به دلایل قانونی موجه نظیر عسر و حرج، غیبت طولانی مدت همسر یا ترک انفاق، درخواست طلاق خود را مطرح کند و در صورت عدم حضور مرد در دادگاه و ابلاغ قانونی، حکم طلاق غیابی صادر شود.

شروط ضمن عقد ازدواج

شروط ضمن عقد ازدواج، نقش بسیار مهمی در تسهیل فرایند طلاق برای زن ایفا می کنند. زن و مرد می توانند در هنگام عقد نکاح یا در سندی جداگانه، شروطی را در عقدنامه درج کنند که به زن اجازه می دهد در صورت تحقق آن شروط، از دادگاه درخواست طلاق کند. این شروط می توانند در صورت غیبت مرد نیز مستند درخواست طلاق غیابی قرار گیرند.

اهمیت و نقش شروط ضمن عقد:

• حق طلاق زن: یکی از مهم ترین شروط، «حق طلاق» است که مرد می تواند آن را به زن تفویض کند. در این حالت، زن وکیل بلاعزل مرد در طلاق می شود و می تواند حتی بدون دلیل موجه قانونی، خود را طلاق دهد.
• شروطی خاص: شروط دیگر می توانند شامل مواردی نظیر ازدواج مجدد مرد بدون اجازه زن، سوءرفتار خاص و مکرر مرد، عدم امکان ادامه زندگی مشترک به دلیل خاص، یا عدم انجام وظایف زناشویی باشد.

چگونه این شروط می توانند مستند طلاق غیابی قرار گیرند؟

در صورتی که یکی از شروط ضمن عقد که به زن حق طلاق می دهد محقق شده باشد، زن می تواند با ارائه سند ازدواج و اثبات تحقق شرط، درخواست طلاق کند. اگر مرد در دادگاه حاضر نشود، با احراز ابلاغ قانونی و صحت تحقق شرط، دادگاه حکم طلاق غیابی را صادر می کند.

وکالت در طلاق (حق طلاق)

همانطور که در بخش شروط ضمن عقد اشاره شد، اگر زن از طریق وکالت بلاعزل در طلاق اقدام کند، این موضوع می تواند به نحو چشمگیری فرایند طلاق غیابی از طرف زن را تسهیل کند. در این حالت، زن به عنوان وکیل قانونی مرد، از جانب او اقدام به طلاق می کند.

آیا زن با وکالت در طلاق باز هم می تواند طلاق غیابی بگیرد؟

بله، حتی در صورتی که زن وکالت بلاعزل در طلاق داشته باشد، ممکن است نیاز به صدور حکم طلاق غیابی پیش بیاید. این امر زمانی اتفاق می افتد که زن به عنوان وکیل مرد، مراحل دادخواست طلاق را طی کرده و دادگاه حکم طلاق را صادر کند، اما در مرحله نهایی ثبت طلاق در دفترخانه، مرد یا خود او یا وکیلش (که زن است) حضور نیابند و ابلاغیه های دفترخانه به مرد نرسد یا او از حضور امتناع کند. در این حالت، حکم طلاق صادر شده می تواند غیابی تلقی شود، زیرا مرد در مراحل اجرایی نهایی حاضر نشده است. اگرچه اصطلاح طلاق غیابی بیشتر ناظر به غیبت خوانده در مراحل دادرسی است، اما در مواردی که اجرای حکم به دلیل غیبت مرد با چالش مواجه شود نیز می توان از این مفهوم استفاده کرد.

مراحل گام به گام طلاق غیابی از طرف زن

پیگیری پرونده طلاق غیابی برای زن، نیازمند طی کردن مراحل قانونی مشخصی است. آگاهی از این مراحل به زوجه کمک می کند تا با آمادگی کامل و رعایت تشریفات قانونی، پرونده خود را به پیش ببرد. در ادامه، به تفصیل هر یک از این گام ها را تشریح می کنیم.

گام ۱: ثبت نام در سامانه ثنا

اولین و ضروری ترین گام برای آغاز هرگونه دعوای حقوقی در قوه قضاییه، از جمله درخواست طلاق، ثبت نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) است. این سامانه، بستر اصلی برای ارسال و دریافت اوراق قضایی به صورت الکترونیک است.

اهمیت و ضرورت این مرحله:

• تمام ابلاغیه ها، اخطاریه ها و آرای دادگاه به صورت الکترونیک از طریق این سامانه برای زن ارسال می شود.
• ثبت نام در ثنا، الزامی برای ثبت هرگونه دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است.
• حتی اگر آدرس مرد نامعلوم باشد، زن همچنان باید برای دریافت ابلاغیه های مربوط به خود در این سامانه ثبت نام کند.

ثبت نام در سامانه ثنا از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و یا به صورت آنلاین از طریق وب سایت ثنا امکان پذیر است.

گام ۲: تنظیم و ثبت دادخواست طلاق

پس از ثبت نام در سامانه ثنا، زن باید دادخواست طلاق را تنظیم و ثبت کند. این مرحله از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا محتوای دادخواست، مبنای رسیدگی دادگاه قرار می گیرد.

مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

تنظیم و ثبت دادخواست، باید از طریق مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت گیرد. کارشناسان این دفاتر، زن را در تنظیم صحیح دادخواست یاری خواهند کرد. اگر زن وکیل داشته باشد، وکیل او این مرحله را انجام می دهد.

نکات مهم در تنظیم دادخواست:

• ذکر دقیق دلایل: زن باید به طور واضح و دقیق، دلایل قانونی خود برای درخواست طلاق را ذکر کند (مانند عسر و حرج، ترک انفاق، شروط ضمن عقد).
• خواسته: خواسته اصلی باید «صدور گواهی عدم امکان سازش» یا «حکم طلاق» باشد.
• پیوست مستندات: تمام مدارک و مستندات اثبات کننده دلایل طلاق (مانند گزارش پزشکی قانونی، احکام قضایی نفقه، کپی سند ازدواج و…) باید پیوست دادخواست شوند.
• مطالبه حقوق مالی: در دادخواست طلاق، زن می تواند همزمان با درخواست طلاق، مطالبات مالی خود نظیر مهریه، نفقه، اجرت المثل، و نصف دارایی (در صورت وجود شرط) را نیز مطرح کند.

گام ۳: ابلاغ دادخواست به زوج

پس از ثبت دادخواست، دادگاه دستور ابلاغ آن به زوج را صادر می کند. این مرحله در پرونده های طلاق غیابی از طرف زن، حیاتی ترین و حساس ترین بخش است.

توضیح دقیق فرایند ابلاغ:

• ابلاغ واقعی در صورت دسترسی به آدرس: در صورتی که آدرس دقیق و قابل دسترسی از مرد وجود داشته باشد، دادخواست و ضمائم آن به آدرس او ارسال می شود و سعی می شود ابلاغ واقعی صورت گیرد.
• اگر آدرس مرد مشخص نباشد: در بسیاری از موارد طلاق غیابی، زن از آدرس دقیق مرد بی اطلاع است. در این صورت، زن باید از دادگاه درخواست «استعلام آدرس» را مطرح کند. دادگاه می تواند از مراجع ذی ربط نظیر اداره ثبت احوال، اداره پست، پلیس +۱۰ و حتی بانک ها، برای یافتن آدرس مرد استعلام بگیرد.
• نشر آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار: اگر پس از تمامی استعلام ها، هیچ نشانی از مرد به دست نیامد یا ابلاغ واقعی مقدور نشد، زن می تواند از دادگاه درخواست «نشر آگهی» را مطرح کند. دادگاه دستور می دهد که خلاصه دادخواست طلاق و مفاد آن در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار برای سه نوبت و هر بار به فاصله یک ماه منتشر شود. پس از انتشار نوبت سوم، ابلاغ به صورت قانونی محقق شده تلقی می گردد و دادگاه می تواند به دعوا رسیدگی کند.

گام ۴: جلسات دادگاه و ارائه مستندات

پس از ابلاغ صحیح و قانونی دادخواست، جلسات دادگاه تشکیل می شود. در این مرحله، زن یا وکیل او باید در جلسات دادگاه حضور یابند و به دفاع از دعوای خود بپردازند.

حضور زن یا وکیل او در دادگاه:

حضور زن و ارائه توضیحات، برای روشن شدن زوایای پرونده و قانع کردن قاضی اهمیت دارد. اگر زن وکیل داشته باشد، وکیل او به نمایندگی از وی در دادگاه حاضر می شود.

ارائه دلایل و مدارک لازم:

در این جلسات، زن باید دلایل و مدارک اثبات کننده ادعاهای خود را به دادگاه ارائه کند. این مدارک می تواند شامل موارد زیر باشد:

• شهادت شهود (در موارد عسر و حرج یا ترک انفاق).
• گزارش پزشکی قانونی (در موارد ضرب و شتم یا بیماری).
• اسکرین شات ها و پیامک ها (برای اثبات سوءرفتار یا ترک زندگی).
• فیش واریزی یا احکام قضایی (برای اثبات ترک انفاق).
• فتوکپی مصدق شروط ضمن عقد (در صورت وجود).
• هرگونه سند یا مدرک دیگری که به اثبات ادعای زن کمک کند.

عدم حضور مرد پس از ابلاغ قانونی:

در صورتی که مرد علی رغم ابلاغ قانونی (چه واقعی و چه از طریق نشر آگهی) در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشود و لایحه دفاعی نیز ارائه ندهد، دادگاه بر اساس دلایل و مستندات ارائه شده توسط زن و قوانین موجود، اقدام به صدور حکم طلاق غیابی از طرف زن خواهد کرد.

گام ۵: صدور حکم طلاق غیابی

پس از بررسی کامل مدارک، دلایل و اظهارات زن، و در صورت احراز شرایط قانونی، دادگاه اقدام به صدور حکم طلاق غیابی می کند.

توضیح مفاد حکم و اعتبار آن:

حکم طلاق غیابی، مانند هر حکم دیگری، دارای اعتبار قانونی است و تا زمانی که در مراحل بعدی نقض نشود، لازم الاجرا خواهد بود. این حکم شامل جزئیاتی نظیر نوع طلاق (رجعی یا بائن)، تکلیف حقوق مالی زن (مهریه، نفقه و…) و حضانت فرزندان (در صورت وجود) می شود.

گام ۶: فرصت های واخواهی، تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی

پس از صدور حکم طلاق غیابی، این حکم بلافاصله قطعی و لازم الاجرا نمی شود، بلکه مرد حق دارد به آن اعتراض کند. این مراحل اعتراض، تضمینی برای رعایت حقوق دفاعی خوانده غایب هستند.

1. واخواهی: حق مرد برای اعتراض به حکم غیابی است. مهلت واخواهی برای مردی که مقیم ایران است، ۲۰ روز از تاریخ «ابلاغ واقعی» حکم غیابی به او است. اگر مرد در خارج از کشور باشد، مهلت واخواهی او دو ماه است. تا زمانی که مهلت واخواهی به پایان نرسد یا مرد واخواهی نکند، حکم غیابی قطعی نمی شود.
2. تجدیدنظرخواهی: پس از اتمام مهلت واخواهی و در صورت عدم واخواهی یا رد واخواهی، حکم طلاق غیابی قابل تجدیدنظرخواهی است. مهلت تجدیدنظرخواهی برای طرفین (زن و مرد) ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی حکم قطعی دادگاه بدوی است (برای مقیمین ایران) و دو ماه برای مقیمین خارج از کشور. دادگاه تجدیدنظر، مجدداً پرونده را بررسی می کند.
3. فرجام خواهی: در موارد خاص و تحت شرایط مقرر در قانون، امکان فرجام خواهی از حکم طلاق در دیوان عالی کشور وجود دارد. این مرحله نادرتر بوده و تنها به ایرادات شکلی و قانونی رسیدگی می شود.

تنها پس از طی تمامی این مراحل و قطعیت یافتن حکم طلاق است که می توان نسبت به ثبت نهایی آن در دفترخانه اقدام کرد.

گام ۷: ثبت طلاق در دفترخانه

پس از اینکه حکم طلاق غیابی قطعیت یافت و تمامی مراحل واخواهی و تجدیدنظرخواهی (در صورت اعتراض) به پایان رسید، نوبت به ثبت رسمی طلاق در دفترخانه اسناد رسمی می رسد.

مراحل نهایی پس از قطعیت حکم:

• دادگاه با صدور «اجراییه» به زن اجازه می دهد تا با مراجعه به دفترخانه، طلاق را ثبت کند.
• زن باید با در دست داشتن اجراییه و مدارک هویتی خود، به یکی از دفاتر ثبت طلاق مراجعه کند.
• دفترخانه پس از احراز قطعیت حکم و بررسی مدارک، اقدام به ثبت طلاق و صدور سند طلاق می نماید.

در این مرحله، حتی اگر مرد همچنان غایب باشد، طلاق به صورت قانونی ثبت شده و زن می تواند سند طلاق را دریافت کند.

مدارک مورد نیاز برای درخواست طلاق غیابی از سوی زن

برای شروع و پیگیری موفق پرونده طلاق غیابی از طرف زن، جمع آوری و ارائه مدارک لازم از اهمیت بالایی برخوردار است. این مدارک مستندات قانونی برای اثبات هویت، وضعیت تأهل و دلایل درخواست طلاق هستند. در ادامه، فهرستی از مدارک ضروری را آورده ایم:

• اصل و کپی سند ازدواج: این سند، مهمترین مدرک برای اثبات رابطه زوجیت است.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زن: برای احراز هویت متقاضی.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی مرد (در صورت وجود و دسترسی): اگر زن به مدارک هویتی مرد دسترسی دارد، ارائه آن ها فرایند را تسهیل می کند.
• مدارک اثبات کننده دلایل طلاق:
  • در موارد عسر و حرج: گزارش پزشکی قانونی (در صورت ضرب و شتم)، استشهادیه محلی، گزارش کلانتری، پیامک ها، عکس ها و هرگونه مدرک دال بر سوءرفتار یا ترک زندگی.
  • در موارد غیبت طولانی مدت یا مفقودالاثر بودن: در این حالت مدارک خاصی توسط زن ارائه نمی شود، بلکه فرایند جستجو و نشر آگهی توسط دادگاه انجام می گیرد.
  • در موارد ترک انفاق: دادخواست مطالبه نفقه و احکام قضایی مربوط به عدم پرداخت نفقه توسط مرد.
  • در موارد شروط ضمن عقد: فتوکپی مصدق سند ازدواج که شروط ضمن عقد در آن درج شده است.
• مدارک مربوط به ثبت نام در سامانه ثنا: از جمله برگه مشخصات ثبت نام در این سامانه.
• وکالت نامه وکیل (در صورت داشتن وکیل): اگر زن از طریق وکیل اقدام می کند، ارائه وکالت نامه رسمی وکیل ضروری است.

جمع آوری دقیق و کامل این مدارک، به تسریع فرایند رسیدگی کمک کرده و احتمال موفقیت در پرونده را افزایش می دهد.

نکات مهم و پرسش های رایج درباره طلاق غیابی از طرف زن

پرونده های طلاق غیابی، به دلیل پیچیدگی های خاص خود، همواره با سوالات و ابهامات متعددی برای متقاضیان همراه هستند. در این بخش، به بررسی برخی از نکات کلیدی و پاسخ به پرسش های رایج در این زمینه می پردازیم تا درک جامع تری از این فرایند حاصل شود.

آیا زن می تواند بدون اطلاع شوهر طلاق غیابی بگیرد؟

خیر، این تصور که زن می تواند بدون هیچ اطلاعی به شوهر، طلاق غیابی از طرف زن بگیرد، نادرست است و با موازین حقوقی و شرعی سازگار نیست. هرچند ممکن است زن از آدرس دقیق شوهر بی خبر باشد یا شوهر عمداً از حضور در دادگاه امتناع کند، اما قانون، ابلاغ قانونی را به هر شکل ممکن (حتی از طریق نشر آگهی در روزنامه) الزامی می داند. هدف از این ابلاغ، تضمین حق دفاع مرد و اطلاع او از دعوای مطرح شده است. بنابراین، دادگاه بدون احراز ابلاغ قانونی، حکم طلاق غیابی صادر نخواهد کرد و در صورت صدور چنین حکمی، به دلیل عدم رعایت تشریفات قانونی، حکم مذکور باطل و قابل نقض خواهد بود.

مدت زمان تقریبی رسیدگی به پرونده طلاق غیابی چقدر است؟

مدت زمان رسیدگی به پرونده طلاق غیابی از طرف زن، معمولاً طولانی تر از طلاق های حضوری است و نمی توان زمان دقیقی برای آن تعیین کرد. این مدت بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله:

• پیچیدگی پرونده: هر چه دلایل طلاق پیچیده تر باشد و اثبات آن ها زمان بیشتری ببرد، روند رسیدگی طولانی تر خواهد شد.
• نوع ابلاغ: اگر آدرس مرد نامعلوم باشد و نیاز به استعلام از مراجع مختلف و سپس نشر آگهی باشد، این فرایند به تنهایی چندین ماه به طول خواهد انجامید. (نشر آگهی سه نوبت با فواصل یک ماهه).
• سرعت عمل دادگاه و شعب قضایی: حجم کار دادگاه ها و شعب مختلف، در سرعت رسیدگی تأثیرگذار است.
• اعتراضات احتمالی: مهلت های واخواهی، تجدیدنظرخواهی و احتمال فرجام خواهی نیز به زمان کلی پرونده می افزاید.

به طور کلی، یک پرونده طلاق غیابی ممکن است از چند ماه تا بیش از یک سال به طول بینجامد. مشاوره با وکیل متخصص می تواند به تخمین زمان دقیق تر و تسریع نسبی فرایند کمک کند.

هزینه های طلاق غیابی زن شامل چه مواردی می شود؟

هزینه های مربوط به طلاق غیابی شامل چندین بخش اصلی است که زن باید برای آن ها برنامه ریزی کند:

• هزینه دادخواست و خدمات الکترونیک قضایی: شامل هزینه ثبت دادخواست و خدمات مربوط به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی.
• حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل): این هزینه بر اساس تعرفه مصوب و توافق با وکیل تعیین می شود و می تواند بخش قابل توجهی از هزینه ها باشد، اما سرمایه گذاری برای تسریع و دقت پرونده است.
• هزینه نشر آگهی: در صورتی که آدرس مرد مشخص نباشد و نیاز به نشر آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار باشد، هزینه آن بر عهده زن است.
• هزینه های جانبی: شامل هزینه کپی مدارک، هزینه کارشناسی (در صورت نیاز)، و سایر هزینه های کوچک دادرسی.

مدیریت این هزینه ها با کمک وکیل و برنامه ریزی دقیق، به پیشبرد پرونده کمک می کند.

وضعیت مهریه، نفقه و حضانت فرزندان در طلاق غیابی چگونه است؟

حقوق مالی زن و حضانت فرزندان، حتی در طلاق غیابی از طرف زن، محفوظ است و زن می تواند همزمان با درخواست طلاق، تمامی این حقوق را مطالبه کند. صدور حکم طلاق غیابی، تأثیری بر ماهیت این حقوق ندارد.

• مهریه: زن می تواند مهریه خود را به طور کامل مطالبه کند. حتی در صورت غیبت مرد، دادگاه می تواند حکم پرداخت مهریه را صادر کرده و از اموال موجود مرد، آن را وصول کند.
• نفقه: نفقه معوقه (معوقه تا زمان طلاق) و نفقه ایام عده (در صورت رجعی بودن طلاق) قابل مطالبه است.
• اجرت المثل: در صورتی که زن در طول زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشد که عرفاً در قبال آن اجرت دریافت می شود و قصد تبرع نداشته باشد، می تواند اجرت المثل ایام زوجیت را نیز مطالبه کند.
• حضانت فرزندان: تعیین حضانت فرزندان (زیر ۷ سال با مادر است و پس از آن با رأی دادگاه) و نفقه آن ها نیز همزمان با طلاق بررسی می شود. دادگاه تکلیف حضانت و میزان نفقه فرزندان را مشخص خواهد کرد.

اگر مرد خارج از کشور باشد، مراحل طلاق غیابی چگونه است؟

در صورتی که مرد مقیم خارج از کشور باشد و آدرس دقیق او در دسترس نباشد، فرایند طلاق غیابی از طرف زن پیچیده تر می شود، اما همچنان امکان پذیر است:

• ابلاغ از طریق کنسولگری یا سفارت: ابتدا سعی می شود از طریق وزارت امور خارجه و کنسولگری یا سفارت ایران در کشور محل اقامت مرد، ابلاغ اوراق قضایی صورت گیرد. این فرایند معمولاً زمان بر است.
• نشر آگهی بین المللی: در صورت عدم امکان ابلاغ از طریق کنسولگری، دادگاه می تواند دستور نشر آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار داخلی و همچنین در صورت لزوم، در نشریات محلی کشور محل اقامت مرد را صادر کند.
• مهلت واخواهی: مهلت واخواهی برای مرد مقیم خارج از کشور، دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی حکم است.

در این موارد، حضور وکیل متخصص با تجربه در پرونده های بین المللی بسیار حائز اهمیت است.

نقش وکیل متخصص در طلاق غیابی از طرف زن چیست؟

نقش وکیل متخصص در پرونده های طلاق غیابی از طرف زن، حیاتی و غیرقابل انکار است. این پرونده ها به دلیل پیچیدگی های حقوقی، ابلاغ های خاص، و لزوم اثبات دقیق دلایل، نیازمند دانش و تجربه بالای حقوقی هستند.

دلایل اهمیت وکیل:

• تسریع و دقت: وکیل با آگاهی از رویه های قضایی و مراحل قانونی، می تواند پرونده را با سرعت و دقت بیشتری پیش ببرد.
• جلوگیری از اطاله دادرسی: اشتباه در تنظیم دادخواست، ارائه مدارک ناقص یا عدم رعایت تشریفات ابلاغ، می تواند منجر به طولانی شدن بی مورد فرایند شود. وکیل از این اشتباهات جلوگیری می کند.
• اثبات دلایل: وکیل با تجربه در جمع آوری، ارائه و دفاع از دلایل طلاق (مانند عسر و حرج یا ترک انفاق) توانمندتر است.
• مدیریت ابلاغ: فرایند ابلاغ به خوانده غایب، نیازمند دقت و پیگیری فراوان است که وکیل می تواند به نحو احسن آن را مدیریت کند.
• مطالبه حقوق مالی: وکیل می تواند در کنار طلاق، پیگیر تمامی حقوق مالی زن نظیر مهریه، نفقه و اجرت المثل نیز باشد.

با توجه به حساسیت و پیچیدگی این نوع پرونده ها، توصیه اکید می شود که زن برای طلاق غیابی از طرف زن، حتماً از مشاوره و خدمات یک وکیل خانواده متخصص و مجرب بهره مند شود.

نتیجه گیری

امکان طلاق غیابی از طرف زن، یک حق قانونی است که در شرایط خاص و با احراز دلایل موجه قانونی برای زنان پیش بینی شده است. اگرچه در نظام حقوقی ایران، اختیار طلاق اصالتاً با مرد است، اما قانونگذار مسیرهایی را برای زنانی که در شرایط عسر و حرج، غیبت طولانی مدت همسر، ترک انفاق یا تحقق شروط ضمن عقد قرار دارند، باز گذاشته است تا بتوانند از زندگی مشترک ناموفق رهایی یابند. فرایند طلاق غیابی، با مراحلی نظیر ثبت نام در سامانه ثنا، تنظیم دقیق دادخواست، ابلاغ قانونی به مرد (حتی از طریق نشر آگهی)، جلسات دادگاه و اثبات دلایل، و در نهایت صدور و قطعیت حکم طلاق در دفترخانه به انجام می رسد.

پیچیدگی های حقوقی، لزوم رعایت دقیق تشریفات ابلاغ، و ضرورت اثبات قوی دلایل، این فرایند را حساس و زمان بر می کند. حقوق مالی زن نظیر مهریه و نفقه، و همچنین وضعیت حضانت فرزندان، در طلاق غیابی نیز به قوت خود باقی است و قابل مطالبه می باشد. با توجه به اهمیت و ظرافت های قانونی موجود در پرونده های طلاق غیابی از طرف زن، مشاوره و همکاری با یک وکیل متخصص و باتجربه در امور خانواده نه تنها توصیه می شود، بلکه می تواند عاملی تعیین کننده در سرعت، دقت و موفقیت پرونده باشد. وکیل می تواند زن را در تمامی مراحل، از جمع آوری مدارک و تنظیم دادخواست گرفته تا دفاع در دادگاه و پیگیری ابلاغ ها، راهنمایی و حمایت کند تا زن با آگاهی کامل و بدون دغدغه، به نتیجه مطلوب دست یابد.