اموال منقول و غیر منقول

اموال منقول و غیر منقول دو دسته اصلی دارایی ها در نظام حقوقی ایران هستند که طبق قانون مدنی تعریف و تفکیک می شوند. شناخت دقیق این دو نوع مال، برای هر فردی در جامعه، از شهروند عادی گرفته تا فعالان اقتصادی و حقوقدانان، ضروری است، زیرا مبنای بسیاری از تصمیمات مالی و حقوقی مهم قرار می گیرد. این طبقه بندی نه تنها در تعیین مقررات مربوط به مالکیت و نقل و انتقال دارایی ها نقش دارد، بلکه در موضوعاتی همچون مالیات، ارث، توقیف اموال و حتی صلاحیت مراجع قضایی نیز تأثیرگذار است. درک عمیق از این مفاهیم حقوقی، امکان برنامه ریزی مالی و حقوقی دقیق تر و پیشگیری از بروز چالش های قانونی را فراهم می آورد. این مقاله به بررسی جامع و تخصصی تعاریف، ویژگی ها، تفاوت ها و آثار حقوقی و مالی این دو دسته از اموال در قانون مدنی ایران می پردازد.

تفکیک اموال به منقول و غیر منقول، یکی از بنیادین ترین تقسیم بندی ها در حقوق مدنی است که از دیرباز در نظام های حقوقی مختلف جهان مطرح بوده و در قانون مدنی ایران نیز جایگاه ویژه ای دارد. این تمایز، پیامدهای عملی گسترده ای در حوزه های گوناگون، از جمله قراردادها، دعاوی قضایی، اجرای احکام و مسائل مالیاتی ایجاد می کند. آگاهی از ظرافت های این دسته بندی برای تمامی افراد جامعه، از مالکان عادی تا فعالان اقتصادی و متخصصان حقوقی، حائز اهمیت فراوانی است.

مال چیست و چرا تقسیم بندی آن مهم است؟

در ادبیات حقوقی، به هر چیزی که بتواند مورد تعلق انسان قرار گیرد و دارای ارزش اقتصادی باشد، «مال» گفته می شود. این تعریف شامل اشیاء مادی و محسوس (مانند خانه و خودرو) و همچنین حقوق غیرمادی که ارزش مالی دارند (مانند حق اختراع یا سهام شرکت) می شود. ارزش اقتصادی، قابلیت نقل و انتقال و اختصاصی بودن، از جمله ویژگی های اصلی مال هستند.

اهمیت تقسیم بندی اموال به منقول و غیر منقول از آنجا ناشی می شود که هر یک از این دسته ها، تابع احکام و مقررات حقوقی متفاوتی هستند. این تفاوت در احکام، شامل موارد زیر است:

• نحوه انتقال مالکیت و ثبت اسناد
• تعیین صلاحیت دادگاه ها در رسیدگی به دعاوی
• قوانین مربوط به رهن و وثیقه
• مقررات مرتبط با مالیات و عوارض
• چگونگی توقیف و اجرای احکام قضایی
• احکام مربوط به ارث و وصیت

بنابراین، برای هرگونه تصمیم گیری یا اقدام حقوقی و مالی مرتبط با دارایی ها، نخستین گام، شناخت دقیق ماهیت مال از حیث منقول یا غیر منقول بودن آن است.

اموال منقول چیست؟ (با استناد به ماده 19 قانون مدنی)

اموال منقول به آن دسته از دارایی ها اطلاق می شود که قابلیت جابه جایی فیزیکی از محلی به محل دیگر را دارند، بدون آنکه این جابه جایی، به خود مال یا محل استقرار آن آسیبی وارد آورد. این تعریف صریحاً در ماده 19 قانون مدنی ایران بیان شده است. ویژگی اصلی اموال منقول، ماهیت پویا و غیرثابت آن هاست که موجب سهولت در نقل و انتقال و اغلب عدم نیاز به تشریفات پیچیده ثبتی برای معاملات می شود.

ویژگی های اصلی اموال منقول

اموال منقول دارای خصوصیات متمایزی هستند که آن ها را از اموال غیر منقول جدا می کند. این ویژگی ها عبارتند از:

• قابلیت جابه جایی: عنصر اصلی و تعیین کننده اموال منقول، امکان انتقال فیزیکی آن ها بدون ایجاد خسارت به مال یا محیط آن است.
• سهولت در نقل و انتقال: معاملات مربوط به اموال منقول، اغلب با تشریفات کمتری انجام می شود و معمولاً نیاز به ثبت رسمی در دفترخانه ها (جز در موارد استثنا) ندارد.
• عدم نیاز غالبی به ثبت رسمی: در اکثر موارد، صرف تصرف و قبض، برای انتقال مالکیت اموال منقول کفایت می کند، اگرچه برای برخی از آن ها مانند خودرو یا سهام، ثبت در سامانه های مربوطه الزامی است.
• قابلیت تلف و تعویض آسان تر: به دلیل ماهیت فیزیکی و اغلب ارزش کمتر نسبت به اموال غیر منقول، تلف شدن یا تعویض آن ها ممکن است با سهولت بیشتری صورت گیرد.

انواع اموال منقول

اموال منقول در حقوق ایران به دو دسته اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از:

الف) اموال منقول ذاتی

این دسته از اموال، ماهیت اصلی و فیزیکی منقول دارند و خودشان به تنهایی قابلیت جابه جایی بدون هیچ گونه آسیب را دارا هستند. مثال های متعددی برای این نوع از اموال وجود دارد که در زندگی روزمره با آن ها سروکار داریم. نظیر: خودرو، موتورسیکلت، انواع اثاثیه منزل (مانند فرش، مبلمان، تلویزیون)، تلفن همراه، رایانه، کتاب، پول نقد، سکه، طلا، جواهرات، کالاها و محصولات تجاری، و حتی حیوانات.

ب) اموال در حکم منقول (اموال حکمی منقول)

این اموال ذاتاً فیزیکی و قابل لمس نیستند، اما قانون گذار به واسطه ماهیت حقوقی یا ارتباطشان با اموال منقول، احکام اموال منقول را بر آن ها جاری کرده است. این دسته از اموال، اگرچه مستقیماً قابل نقل و انتقال فیزیکی نیستند، اما از نظر حقوقی به عنوان اموال منقول تلقی می شوند و شامل موارد زیر هستند:

• حقوق مربوط به اموال منقول: هرگونه حق عینی یا دینی که موضوع آن یک مال منقول باشد، خود در حکم مال منقول است. مثلاً حق انتفاع از یک خودرو یا حق وثیقه بر موجودی انبار.
• حقوق معنوی و فکری: این حقوق اگرچه ناملموس هستند، اما دارای ارزش اقتصادی بوده و قابلیت نقل و انتقال دارند. مانند حق اختراع (پتنت)، حق تألیف، حق برند تجاری و حق سرقفلی (در مواردی که به خود فعالیت تجاری تعلق دارد نه ملک).
• سهام شرکت ها و اوراق بهادار: سهام شرکت ها، اوراق قرضه، گواهی سپرده و سایر اوراق بهادار، هرچند به صورت فیزیکی جابه جا نمی شوند، اما از نظر حقوقی در حکم مال منقول هستند و قابلیت خرید و فروش و انتقال مالکیت دارند.
• مطالبات و دیون: مطالبات افراد از یکدیگر (مانند طلبکاری بابت فروش کالا یا قرض)، اگرچه فیزیکی نیستند، اما به دلیل قابلیت تبدیل به پول و نقل و انتقال، در حکم اموال منقول محسوب می شوند. پول نیز، هرچند نماینده ارزش است، خود یک مال منقول به شمار می رود.

اهمیت شناخت اموال منقول

شناخت دقیق اموال منقول در حوزه های مختلفی اهمیت دارد:

• در معاملات روزمره، تعیین ماهیت مال (منقول یا غیر منقول) بر نحوه تنظیم قرارداد، نیاز به ثبت و تشریفات قانونی تأثیرگذار است.
• در مباحث ارث و وصیت، اگرچه تفاوتی در محاسبه ثلث برای وصیت بین اموال منقول و غیر منقول نیست، اما مراحل تقسیم و انتقال آن ها متفاوت خواهد بود.
• در بحث مالیات، برخی از اموال منقول (مانند خودرو) مشمول مالیات نقل و انتقال هستند، در حالی که سایرین ممکن است در صورت حصول درآمد مشمول مالیات بر درآمد شوند.
• در توقیف اموال و اجرای احکام، روال توقیف و فروش اموال منقول با غیر منقول تفاوت های اساسی دارد.
• صلاحیت دادگاه ها نیز بر اساس منقول یا غیر منقول بودن مال، مشخص می شود که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

اموال غیر منقول چیست؟ (با استناد به ماده 12 قانون مدنی)

اموال غیر منقول به دارایی هایی گفته می شود که قابلیت جابه جایی از محلی به محل دیگر را ندارند، یا جابه جایی آن ها مستلزم وارد آمدن خرابی یا نقص به خود مال یا محل استقرار آن است. ماده 12 قانون مدنی ایران به تفصیل این نوع از اموال را تعریف می کند. این اموال به دلیل ثبات و پایداری، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و غالباً ارزش اقتصادی بالاتری دارند و مستلزم تشریفات حقوقی خاصی برای انتقال و ثبت هستند.

ویژگی های اصلی اموال غیر منقول

اموال غیر منقول با ویژگی های خاصی شناخته می شوند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• ثبات و پایداری: این اموال به زمین یا محل ثابتی وابسته هستند و نمی توان آن ها را بدون آسیب جابه جا کرد.
• نیاز به ثبت رسمی: برای انتقال مالکیت اموال غیر منقول، ثبت رسمی سند در دفاتر اسناد رسمی و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور الزامی است. این ثبت برای اعتبار و اثبات مالکیت حیاتی است.
• ارزش بالای اقتصادی: اغلب اموال غیر منقول (مانند زمین و ساختمان) دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند و به عنوان یکی از مهم ترین پایه های ثروت شناخته می شوند.
• شمول مالیات ها و عوارض خاص: این اموال مشمول انواع خاصی از مالیات ها (مانند مالیات بر نقل و انتقال، مالیات بر ارث ملک، مالیات بر اجاره) و عوارض شهرداری می شوند.
• صلاحیت خاص دادگاه: دعاوی مربوط به اموال غیر منقول باید در دادگاه محل وقوع مال مطرح شود، نه محل اقامت خوانده.

انواع اموال غیر منقول

قانون مدنی ایران، اموال غیر منقول را به چهار دسته اصلی تقسیم می کند:

الف) اموال غیر منقول ذاتی

این اموال به خودی خود و به واسطه ماهیت طبیعی شان، غیر قابل جابه جایی هستند و هیچ گونه دخالت انسانی در غیر منقول بودن آن ها وجود ندارد. این دسته شامل مواردی مانند زمین، کوه، معدن، دریاها، رودخانه ها و هر آنچه به طور طبیعی جزئی از بستر زمین است، می شود.

ب) اموال غیر منقول به واسطه عمل انسان (صنعتی/فیزیکی)

این اموال ذاتاً منقول هستند، اما به واسطه عمل انسان و با هدف ثبات و پایداری، به زمین متصل یا در آن احداث شده اند، به گونه ای که نقل و انتقال آن ها بدون وارد آمدن خرابی یا نقص جدی به خود مال یا محل آن ممکن نیست. مثال های بارز این دسته شامل انواع ساختمان ها (آپارتمان، خانه ویلایی، سوله)، پل ها، آسفالت خیابان ها، لوله کشی های ثابت، تأسیسات برق و آب و گاز (هنگامی که به طور دائم نصب شده اند) و درختان و نهال هایی که کاشته شده اند و هنوز میوه نداده اند (تا زمانی که میوه نداده اند، جزو زمین محسوب می شوند).

ج) اموال در حکم غیر منقول (اموال حکمی غیر منقول یا منقولات به اعتبار غیر منقول)

این اموال ذاتاً منقول هستند، اما قانون گذار به واسطه ارتباطی که با یک مال غیر منقول (معمولاً زمین یا ملک کشاورزی) پیدا می کنند، احکام مال غیر منقول را بر آن ها جاری می سازد. ماده 17 قانون مدنی به این دسته از اموال اشاره دارد. شرایط اصلی برای اینکه یک مال منقول در حکم غیر منقول قرار گیرد، دو مورد است:

1. مال ذاتاً منقول باشد.
2. مال توسط مالک برای امر زراعت یا آبیاری ملک خود، به آن اختصاص داده شده باشد.

مثال های این دسته شامل حیواناتی که مالک برای کار در زمین کشاورزی خود (مانند گاو شخم زن) نگهداری می کند، بذر و نهالی که برای کشت در زمین آماده شده، ادوات و ابزار کشاورزی که به طور دائم برای استفاده در آن زمین خاص قرار گرفته اند (مانند تراکتور و کمباین)، و محصولاتی که هنوز از زمین جدا نشده اند (مانند میوه های روی درخت و محصول درو نشده) می شود. لازم به ذکر است که این حکم فقط تا زمانی جاری است که این اموال در ارتباط با ملک کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند؛ به محض قطع ارتباط، به حالت منقول بودن خود بازمی گردند.

د) اموال غیر منقول تبعی

این دسته از اموال شامل حقوق و دعاوی مرتبط با اموال غیر منقول می شوند. ماده 18 قانون مدنی به این نوع از اموال اشاره کرده است. این حقوق و دعاوی اگرچه فیزیکی و قابل لمس نیستند، اما چون موضوعشان یک مال غیر منقول است، خود نیز در حکم غیر منقول تلقی می شوند. مهم ترین موارد عبارتند از:

• حق انتفاع از املاک: مانند حق سکونت در یک ملک یا حق استفاده از باغ.
• حق ارتفاق نسبت به املاک: حق ارتفاق، حقی است که صاحب ملکی به تبع مالکیت خود، برای کمال انتفاع از ملکش، بر ملک دیگری دارد. مثال بارز آن، حق عبور از ملک همسایه برای رسیدن به ملک خود (حق ارتفاق عبور) یا حق داشتن مجرای آب در ملک دیگری (حق ارتفاق مجرا) است.
• دعاوی مربوط به اموال غیر منقول: هرگونه دعوایی که مستقیم یا غیرمستقیم با مالکیت، تصرف یا انتفاع از یک مال غیر منقول در ارتباط باشد، مانند دعوای خلع ید (برای بازپس گیری ملک از متصرف غیرقانونی)، دعوای تصرف عدوانی (برای رفع تصرف غیرقانونی از ملک) یا دعوای تقسیم ملک مشاع.

چرا شناخت اموال غیر منقول اهمیت دارد؟

شناخت اموال غیر منقول به دلایل متعددی حائز اهمیت است:

• در سرمایه گذاری، املاک و مستغلات یکی از پرطرفدارترین حوزه های سرمایه گذاری هستند و شناخت دقیق آن ها برای تصمیم گیری های هوشمندانه ضروری است.
• در انتقال سند و مالکیت، رعایت تشریفات قانونی و ثبت رسمی برای جلوگیری از اختلافات و اثبات مالکیت حیاتی است.
• در مباحث مالیات، اموال غیر منقول مشمول مالیات های سنگین تری نسبت به اموال منقول هستند که آگاهی از آن ها برای برنامه ریزی مالی لازم است.
• در اختلافات حقوقی و دعاوی، تعیین ماهیت مال غیر منقول، صلاحیت دادگاه و نحوه رسیدگی را مشخص می کند.
• در موضوع ارث و وصیت، اگرچه تفاوتی در محاسبه ثلث برای وصیت نیست، اما مراحل تقسیم و انتقال املاک به ورثه، مستلزم طی مراحل قانونی پیچیده تری است.

تفاوت های کلیدی اموال منقول و غیر منقول (مقایسه جامع)

تفاوت میان اموال منقول و غیر منقول، صرفاً یک تمایز نظری نیست، بلکه مبنای طیف وسیعی از قواعد حقوقی و مالی است که در روابط افراد و دولت نقش آفرینی می کند. این تفاوت ها در جنبه های مختلفی خود را نشان می دهند:

ویژگی	اموال منقول	اموال غیر منقول
ملاک تفکیک	قابلیت جابه جایی بدون آسیب به خود مال یا محل آن	عدم قابلیت جابه جایی یا جابه جایی مستلزم خرابی مال یا محل آن
نحوه انتقال مالکیت	اغلب با تصرف (قبض) و قولنامه عادی صورت می گیرد (مانند خرید و فروش کالا)	مستلزم تنظیم سند رسمی و ثبت در دفترخانه اسناد رسمی است (مانند فروش ملک)
نیاز به ثبت رسمی	در بیشتر موارد غیرالزامی است، مگر در موارد خاص مانند خودرو یا کشتی	الزامی و حیاتی برای اثبات مالکیت و اعتبار قانونی معامله
مالیات ها و عوارض	در شرایط خاص (مانند خودرو یا درآمدهای حاصل از فروش) مشمول مالیات می شوند. مالیات بر ارث آن ها متفاوت است.	مشمول مالیات های متعدد و سنگین تر مانند مالیات بر نقل و انتقال، مالیات بر ارث ملک، مالیات بر درآمد اجاره و عوارض شهرداری
صلاحیت دادگاه	ماده 11 آیین دادرسی مدنی: دعوا در دادگاه محل اقامت خوانده مطرح می شود	ماده 11 آیین دادرسی مدنی: دعوا در دادگاه محل وقوع مال مطرح می شود
توقیف اموال	نسبتاً آسان تر است و با دستور قضایی و معرفی مال انجام می شود	مراحل پیچیده تری دارد، نیازمند استعلام از اداره ثبت و معمولاً توقیف سند رسمی است
تملک توسط بیگانگان	معمولاً بدون محدودیت است	ماده 8 قانون مدنی: محدودیت های جدی تری برای تملک توسط اتباع خارجی وجود دارد و غالباً نیازمند اجازه خاص است
دعاوی تصرف عدوانی	مقررات و نحوه رسیدگی متفاوتی نسبت به غیر منقول دارد، اثبات تصرف ممکن است دشوارتر باشد	دارای قوانین و تشریفات خاص خود (مانند فوریت رسیدگی) با تأکید بر اثبات سابقه تصرف
هزینه دادرسی	بر اساس ارزش خواسته (تقویم خواهان) محاسبه می شود	بر اساس ارزش معاملاتی ملک (نه صرفاً تقویم خواهان) محاسبه می شود که معمولاً توسط کارشناس تعیین می گردد
رهن و وثیقه	رهن اموال منقول (مثل طلا یا خودرو) ممکن است، اما شرایط متفاوتی با رهن ملک دارد	املاک رایج ترین نوع وثیقه و رهن هستند و شرایط قانونی مشخصی دارند (مانند لزوم ثبت در سند)
جرم سرقت	تنها شامل اموال منقول می شود	شامل نمی شود (اما تخریب مال غیر منقول، جرم جداگانه است)

آثار حقوقی و مالی عملی تفکیک اموال

تمایز بین اموال منقول و غیر منقول، فراتر از یک طبقه بندی صرف، دارای پیامدهای حقوقی و مالی عمیقی است که در جنبه های مختلف زندگی افراد و فعالیت های اقتصادی نمود پیدا می کند.

در حوزه معاملات

برای انجام معاملات مربوط به اموال غیر منقول، ثبت رسمی سند در دفترخانه ها و اداره ثبت اسناد و املاک، یک ضرورت قانونی و بنیادین است. بدون این تشریفات، معامله از اعتبار کافی برخوردار نخواهد بود و ممکن است با چالش های حقوقی جدی مواجه شود. در مقابل، معاملات اموال منقول، غالباً با سادگی بیشتری انجام می پذیرد و تصرف فیزیکی (قبض) یا تنظیم یک قولنامه عادی برای اثبات مالکیت کفایت می کند، اگرچه برای برخی از آن ها (مانند خودرو) داشتن سند رسمی یا ثبت در سامانه مربوطه الزامی است.

در حوزه ارث و وصیت

در مباحث ارث، پس از فوت متوفی، تمامی اموال او اعم از منقول و غیر منقول، در مجموع ترکه قرار می گیرد و تابع قوانین ارث خواهد بود. در خصوص وصیت نیز، ملاک محاسبه ثلث دارایی متوفی برای وصیت، مجموع ارزش اموال منقول و غیر منقول اوست و از این جهت تفاوتی بین این دو نوع مال وجود ندارد. با این حال، مراحل قانونی و تشریفات انتقال مالکیت اموال غیر منقول به ورثه، نسبت به اموال منقول، پیچیده تر و زمان برتر است و نیازمند ثبت رسمی در دفاتر اسناد و اداره ثبت است.

در حوزه مالیات

مالیات ها و عوارض بر اموال، یکی از مهم ترین حوزه های تأثیرگذار تفکیک اموال است. مالیات بر اموال غیر منقول شامل موارد متعددی از جمله مالیات بر نقل و انتقال املاک، مالیات بر درآمد اجاره (برای مالکان)، مالیات بر خانه های خالی، عوارض شهرداری و مالیات بر ارث (در مورد املاک موروثی) می شود که هر کدام دارای نرخ ها و مقررات خاص خود هستند. در مقابل، مالیات بر اموال منقول عموماً محدودتر است؛ به عنوان مثال، خودرو مشمول مالیات نقل و انتقال و مالیات سالیانه است و درآمدهای حاصل از فروش برخی کالاهای منقول نیز ممکن است مشمول مالیات بر درآمد شوند، اما دامنه و پیچیدگی مالیات های مرتبط با اموال غیر منقول به مراتب وسیع تر است.

در حوزه دعاوی قضایی

یکی از مهم ترین آثار حقوقی تفکیک اموال، تعیین صلاحیت دادگاه ها برای رسیدگی به دعاوی است. بر اساس ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی، دعاوی مربوط به اموال منقول در دادگاه محل اقامت خوانده (متهم) مطرح می شود، در حالی که دعاوی مربوط به اموال غیر منقول (مانند دعوای خلع ید، دعوای تصرف عدوانی، و سایر دعاوی ملکی) باید در دادگاه محل وقوع مال اقامه شود. این تفاوت در صلاحیت، تأثیر مستقیمی بر روند دادرسی و انتخاب مرجع قضایی دارد. علاوه بر این، قوانین مربوط به دعاوی تصرف عدوانی برای اموال منقول و غیر منقول نیز دارای جزئیات متفاوتی است.

در حوزه توقیف و اجرای احکام

روال توقیف اموال منقول و توقیف اموال غیر منقول در اجرای احکام قضایی، تفاوت های چشمگیری دارد. توقیف اموال منقول (مانند خودرو یا اثاثیه) نسبتاً سریع تر و با سهولت بیشتری انجام می شود و غالباً با معرفی مال به مأمور اجرا و صورت برداری از آن صورت می گیرد. اما توقیف اموال غیر منقول (مانند زمین و ساختمان) مستلزم طی مراحل پیچیده تری است که شامل استعلام از اداره ثبت اسناد، صدور دستور توقیف سند و ثبت آن در دفتر املاک می شود تا هرگونه نقل و انتقال بعدی آن مال ممنوع گردد.

نکات کاربردی

با توجه به اهمیت فراوان تمایز میان اموال منقول و غیر منقول و آثار گسترده آن در ابعاد مختلف زندگی و کسب وکار، توصیه می شود:

• پیش از هرگونه معامله بزرگ، به ویژه در حوزه املاک و مستغلات، حتماً با یک مشاور حقوقی یا وکیل متخصص مشورت نمایید.
• برای حفظ و حراست از دارایی های خود، به خصوص اموال غیر منقول، همواره از ثبت دقیق اسناد و رعایت تمامی تشریفات قانونی اطمینان حاصل کنید.
• از اهمیت قوانین مالیاتی مرتبط با هر دو نوع مال آگاه باشید تا از بروز جرائم و مشکلات مالیاتی جلوگیری شود.

شناخت دقیق و تمایز میان اموال منقول و غیر منقول، نه تنها یک ضرورت حقوقی است، بلکه ابزاری قدرتمند برای تصمیم گیری های مالی هوشمندانه و مدیریت صحیح دارایی ها در پیچیدگی های نظام حقوقی مدرن محسوب می شود.

نتیجه گیری

درک تمایز میان اموال منقول و غیر منقول، یکی از ارکان اساسی شناخت حقوق مالکیت در نظام حقوقی ایران است. این طبقه بندی، که ریشه در قانون مدنی دارد و با استناد به موادی چون 12 و 19 تعریف شده است، صرفاً یک دسته بندی نظری نیست، بلکه مبنای بسیاری از تصمیمات قانونی و مالی در حوزه های متنوعی از معاملات و مالیات گرفته تا ارث و دعاوی قضایی است.

اموال منقول با قابلیت جابه جایی بدون آسیب، از سهولت در نقل و انتقال و اغلب عدم نیاز به ثبت رسمی برخوردارند، در حالی که اموال غیر منقول، به واسطه ثبات و وابستگی به زمین، نیازمند تشریفات پیچیده تر و ثبت رسمی هستند. انواع هر یک از این اموال، از ذاتی تا حکمی و تبعی، دارای ویژگی های خاص و احکام متفاوتی هستند که آگاهی از آن ها برای هر فردی ضروری است.

نکات کلیدی همچون تفاوت در صلاحیت دادگاه ها، نحوه توقیف اموال، مالیات ها و عوارض مربوطه و محدودیت های تملک برای اتباع خارجی، همگی از اهمیت عمیق این طبقه بندی حکایت دارند. با کسب دانش کافی در این زمینه و در صورت لزوم، مشاوره با متخصصان حقوقی، می توان از بروز بسیاری از چالش های قانونی و مالی پیشگیری کرد و از دارایی ها به نحو صحیح تری حفاظت نمود.