پارک ملی نایبند، اولین پارک ملی دریایی کشور از جاذبه های عسلویه

پارک ملی نایبند نخستین پارک ملی دریایی ایران در استان بوشهر گوهری بی نظیر در سواحل خلیج فارس است که ترکیبی شگفت انگیز از اکوسیستم های خشکی و دریایی را در خود جای داده. این منطقه که در نزدیکی شهرستان عسلویه واقع شده با جنگل های حرا سواحل بکر و حیات وحش متنوعش مقصدی ایده آل برای علاقه مندان به طبیعت و پژوهشگران محیط زیست محسوب می شود. اگر به دنبال تجربه ای متفاوت در دل طبیعت جنوب ایران هستید و می خواهید با نخستین پارک ملی دریایی کشور آشنا شوید این راهنما به شما کمک می کند تا زیبایی ها و ویژگی های منحصر به فرد نایبند را بهتر بشناسید و برای سفری خاطره انگیز برنامه ریزی کنید.

پارک ملی نایبند در جنوب ایران در نقطه اتصال کوه های عسلویه به خلیج فارس قرار گرفته است. این پارک بین دو استان بوشهر (شهرستان کنگان بخش عسلویه) و هرمزگان (شهرستان پارسیان بخش کوشکنار) واقع شده و فاصله آن تا عسلویه حدود ۲۴ کیلومتر است.

این پارک با مساحتی بالغ بر ۴۹٬۸۱۵ هکتار شامل دو بخش مهم خشکی و دریایی است. ترکیب منحصربه فرد زیستگاه های این منطقه آن را به یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری و طبیعت گردی در سواحل خلیج فارس تبدیل کرده است. نایبند به دلیل تنوع زیستی بالا و چشم اندازهای طبیعی بکر از جمله سواحل ماسه ای و صخره ای جنگل های حرا و دشت های مشجر اهمیت اکولوژیکی فراوانی دارد و زیستگاه گونه های متعددی از گیاهان و جانوران است.

خلیج نایبند

خلیج نایبند بخشی حیاتی از پارک ملی به شمار می رود و با سواحل متنوع صخره ای و شنی خود محیطی ایده آل برای تماشای طبیعت فراهم می آورد. آب های زلال این خلیج گاهی امکان مشاهده دلفین ها و نهنگ ها را نیز به بازدیدکنندگان می دهد.

از نظر تاریخی دماغه این خلیج در دوران آل بویه یکی از مراکز مهم صید مروارید و تجارت بوده است. نزدیکی آن به روستاهای باستانی هاله و بساتین که قدمتی چند هزار ساله دارند بر اهمیت تاریخی و فرهنگی این منطقه می افزاید.

محدوده خشکی پارک ملی

محدوده خشکی پارک ملی نایبند وسعتی حدود ۲۲٬۵۰۰ هکتار دارد. این بخش شامل دماغه نایبند خلیج نایبند جنگل های حرای حوزه های عسلویه و روستاهای تاریخی بساتین و هاله است که در ۳۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر واقع شده است.

این بخش از پارک با دشت های مشجر دره های عمیق و صخره ای و تنوع زیستگاهی مکمل بخش دریایی آن است و زیستگاه گونه های جانوری خشکی زی متنوعی را فراهم می کند.

تاریخچه پارک ملی نایبند

منطقه نایبند دارای پیشینه ای تاریخی طولانی است و آثار به جا مانده نشان می دهد که این منطقه در دوره آل بویه به عنوان یکی از بنادر مهم برای صید و تجارت مروارید شناخته می شده است.

در سال ۱۳۵۷ هجری شمسی با هدف حفاظت از اکوسیستم کم نظیر و گونه های جانوری مهم مانند کل و بز قوچ و میش و جبیر منطقه ای با مساحت ۱۹٬۵۰۰ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده نایبند به تصویب رسید.

در سال ۱۳۸۳ با توجه به اهمیت اکولوژیکی و تنوع زیستی منحصر به فرد بخش هایی از جمله دماغه نایبند و بخشی از آب های خلیج فارس به این منطقه الحاق شد و نایبند به عنوان نخستین پارک ملی دریایی کشور ثبت و اعلام گردید. این اقدام گامی مهم در جهت حفاظت پایدار از زیستگاه های دریایی و خشکی این منطقه بود.

پوشش گیاهی و جانوران پارک ملی نایبند

پارک ملی نایبند دارای پوشش گیاهی متنوعی است که شامل جنگل های حرا علف های دریایی و جلبک ها در اکوسیستم های ساحلی می شود. در مناطق دورتر از ساحل گیاهان مقاوم به شوری مانند گز علف شور و خارشتر رشد می کنند.

در ارتفاعات و دشت های مرتفع تر نیز گونه هایی نظیر کُنار کهور ایرانی انجیر معابد انار شیطان و صبر زرد به چشم می خورند که زیبایی خاصی به منطقه می بخشند. این تنوع گیاهی زیستگاه مناسبی برای انواع جانوران فراهم کرده است.

حیات وحش پارک نیز بسیار غنی و متنوع است. پستاندارانی مانند جبیر (که گونه ای نادر است) کاراکال خارپشت ایرانی تشی خرگوش گرگ شغال کفتار گربه وحشی کل و بز در بخش های خشکی پارک زندگی می کنند.

در آب های پارک نیز می توان دلفین ها و نهنگ ها را مشاهده کرد. سواحل نایبند محل تخم گذاری لاک پشت های دریایی عقابی و سبز است که از گونه های ارزشمند و در معرض خطر محسوب می شوند و حفاظت از آن ها اهمیت زیادی دارد.

پرندگان متعددی نیز در این پارک دیده می شوند از جمله هوبره کبک تیهو انواع بازهای شکاری پرندگان آبزی مانند کاکایی سبیم کوچک پلیکان و فلامینگو که به ویژه در فصول سرد سال به این منطقه مهاجرت می کنند.

جنگل های حرای حوزه های عسلویه

جنگل های حرا در حوزه های عسلویه بخشی مهم و چشم نواز از پارک ملی دریایی نایبند را تشکیل می دهند. این جنگل ها با وسعتی حدود ۳۹۰ هکتار یکی از بزرگ ترین نواحی پراکنش درختان حرا در منطقه هستند.

درختان حرا (Avicennia marina) سازگاری شگفت انگیزی با آب شور دریا دارند و نقش حیاتی در تثبیت خاک سواحل و جلوگیری از فرسایش ایفا می کنند. این اکوسیستم منحصر به فرد پناهگاه و محل تخم ریزی بسیاری از آبزیان خلیج فارس است و به همین دلیل دارای اهمیت بین المللی است.

جنگل های حرا همچنین زیستگاه مهمی برای پرندگان مهاجر و بومی از جمله فلامینگو پلیکان و انواع حواصیل به شمار می روند. قایق سواری در میان این درختان در زمان مَد آب تجربه ای بی نظیر و آرامش بخش از طبیعت را ارائه می دهد.

جاهای دیدنی پارک ملی نایبند

پارک ملی نایبند شامل جاذبه های طبیعی و تاریخی متعددی است که هر یک زیبایی خاص خود را دارند. بازدید از این بخش ها تجربه ای جامع از طبیعت فرهنگ و تاریخ جنوب ایران را برای شما فراهم می کند.

دماغه نایبند

دماغه نایبند یا رأس نایبند پیشروی خشکی به داخل دریاست که شکل دهنده خلیج نایبند است. این دماغه در استان بوشهر و در حاشیه خلیج فارس قرار دارد و به دلیل چشم اندازهای بی نظیر خود مورد توجه قرار گرفته است.

دماغه نایبند شامل سواحل متنوع صخره ای و ماسه ای با شن های سفید و آب های زلال است. این منطقه در سال ۱۳۵۷ بخشی از منطقه حفاظت شده نایبند شد و سپس در سال ۱۳۸۳ با وسعت بیشتر به عنوان بخشی از اولین پارک ملی دریایی ایران به ثبت رسید.

سواحل بنود

سواحل بنود با شن های طلایی و آب های شفاف از زیباترین سواحل منطقه و یکی از مقاصد محبوب گردشگران در پارک ملی نایبند هستند. این سواحل ترکیبی دیدنی از شن های روشن امواج نیلگون و صخره های سنگی را به نمایش می گذارند.

روستای بنود در مجاورت این سواحل قرار دارد و به دلیل بافت سنتی و خانه هایی با سقف های نخل شناخته می شود. این روستا به دلیل اینکه لوکیشن اصلی فیلم «محمد رسول الله» بوده شهرت بیشتری یافته است.

درخت انجیر معابد نایبند

درخت انجیر معابد که در بخش هایی از پارک ملی نایبند به ویژه در دماغه و اطراف خلیج نایبند دیده می شود یکی از گونه های گیاهی قابل توجه این منطقه است. این درختان کهنسال با ریشه های هوایی و تاج پوشش گسترده خود جلوه ای خاص به طبیعت منطقه می بخشند.

صخره شبیروم

صخره شبیروم یکی از ویژگی های زمین شناسی منطقه نایبند است که به جذابیت های طبیعی این پارک ملی می افزاید. این صخره ها که در بخش هایی از سواحل و دماغه نایبند قرار دارند چشم اندازهای صخره ای زیبایی را ایجاد کرده اند.

منطقه نگا

منطقه نگا در جنوب پارک ملی نایبند ناحیه ای سرسبز و ماسه ای با وسعتی بیش از ۴۵ هکتار است. این منطقه به دلیل کمتر شناخته شده بودن و سرسبزی فصلی اش بکر و دست نخورده باقی مانده است.

منطقه نگا فرصتی برای تجربه آرامش در طبیعت و مشاهده چشم اندازهای طبیعی خاص در مرز بین دو استان بوشهر و هرمزگان فراهم می کند.

تفریحات پارک ملی نایبند

پارک ملی نایبند با تنوع زیستی و مناظر طبیعی خیره کننده فرصت های متعددی برای فعالیت های تفریحی و طبیعت گردی به بازدیدکنندگان ارائه می دهد. این منطقه برای علاقه مندان به فعالیت های آبی پیاده روی و مشاهده حیات وحش بسیار جذاب است.

می توانید در سواحل ماسه ای و صخره ای نایبند به پیاده روی بپردازید و از مناظر لذت ببرید. پرنده نگری به ویژه در فصول سرد سال که پرندگان مهاجر به منطقه می آیند (مانند فلامینگو و پلیکان) یکی دیگر از فعالیت های محبوب است.

آب های زلال خلیج نایبند با تپه های مرجانی شرایط مناسبی برای غواصی و شنا فراهم کرده است و امکان مشاهده دنیای زیر آب و گونه های متنوع آبزی وجود دارد. سواحل و مناطق طبیعی پارک نیز مکان های خوبی برای برپایی کمپ و عکاسی از مناظر زیبای طلوع و غروب خورشید هستند.

تماشای لاک پشت های دریایی در فصل تخم گذاری در سواحل نایبند تجربه ای منحصربه فرد است. همچنین می توانید با اجاره قایق های محلی در خلیج گشت وگذار کرده و از زیبایی های آن لذت ببرید یا به ماهیگیری بپردازید. بازدید از جنگل های حرا نیز تجربه ای آموزنده و لذت بخش از یک اکوسیستم خاص خواهد بود.

بهترین زمان بازدید از پارک ملی نایبند

پارک ملی نایبند به دلیل قرار گرفتن در مجاورت آب های خلیج فارس بیشتر روزهای سال دارای آب وهوای گرم و مرطوب است. بنابراین انتخاب زمان مناسب برای بازدید اهمیت زیادی دارد.

بهترین زمان برای سفر به این پارک اواخر فصل پاییز تا اوایل فصل بهار است. در این دوره دمای هوا معتدل و مطبوع بوده و شرایط برای گشت وگذار و لذت بردن از طبیعت بسیار دلپذیر است.

در فصل های پاییز و زمستان آب وهوای منطقه خنک و لذت بخش است و در هفته های ابتدایی بهار نیز پیش از افزایش شدید دما می توان از زیبایی های منطقه بهره مند شد. با نزدیک شدن به تابستان گرما و رطوبت هوا افزایش می یابد که ممکن است برای برخی آزاردهنده باشد.

اقامت در سفر به پارک ملی نایبند

برای اقامت در نزدیکی پارک ملی نایبند گزینه های متنوعی در دسترس است. می توانید در اقامتگاه های بوم گردی محلی در روستاهای نزدیک پارک مانند روستای هاله اقامت کنید. اقامتگاه ساحلی السیف در روستای هاله یکی از این گزینه هاست که چشم اندازی رو به دریا دارد.

در شهر عسلویه که فاصله کمی تا پارک دارد هتل ها و هتل آپارتمان های متعددی با امکانات متنوع وجود دارند که می توانید بسته به نیاز و سلیقه خود یکی را انتخاب کنید. هتل حرا هتل آپارتمان رمیله و هتل کوت از جمله این مراکز اقامتی هستند.

برای علاقه مندان به طبیعت گردی و تجربه اقامت در دل طبیعت امکان برپایی کمپ در بخش هایی از پارک ملی نایبند با رعایت نکات ایمنی و اخذ مجوزهای لازم وجود دارد. انتخاب نوع اقامت به ترجیحات شما برای تجربه سفرتان بستگی دارد.

مسیر دسترسی به پارک ملی نایبند

پارک ملی نایبند از نقاط مختلف قابل دسترسی است. اگر از شهر بوشهر حرکت می کنید باید مسیری حدود ۳۲۰ کیلومتر را طی کنید که از شهرهای بندر کنگان سیراف شیرینو نخل تقی و عسلویه می گذرد تا به نایبند برسید.

از شهر عسلویه فاصله تا پارک ملی نایبند حدود ۲۴ کیلومتر است و از طریق جاده های محلی می توان به راحتی به آن دسترسی پیدا کرد. اگر مبدا شما بندرعباس است مسیری حدود ۳۷۰ کیلومتر را از طریق جاده های ساحلی و عبور از شهرستان های میناب و پارسیان پیش رو دارید.

توجه داشته باشید که برخی مسیرهای منتهی به بخش هایی از پارک ممکن است آسفالت نباشند و نیاز به خودروی مناسب (مانند خودروهای آفرود یا وانت های محلی) داشته باشند. برنامه ریزی دقیق مسیر پیش از سفر توصیه می شود.

جاهای دیدنی نزدیک پارک ملی نایبند در بوشهر

علاوه بر جاذبه های داخل پارک ملی نایبند چندین نقطه دیدنی دیگر نیز در نزدیکی این منطقه در استان بوشهر وجود دارند که می توانید در سفر خود از آن ها بازدید کنید.

روستای هاله

روستای هاله یکی از کهن ترین سکونت گاه های ایران در نزدیکی خلیج نایبند است. این روستا در ۸۵ کیلومتری جنوب شرق شهرستان کنگان و ۹ کیلومتری بندر عسلویه قرار دارد و قدمت آن به دوران هخامنشیان بازمی گردد. هاله با تاریخچه غنی خود نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ محلی داشته است.

پارک ساحلی نخل تقی

پارک ساحلی نخل تقی یکی از فضاهای تفریحی در نزدیکی منطقه نایبند است. این پارک ساحلی در شهر نخل تقی قرار دارد و محیطی مناسب برای استراحت و لذت بردن از فضای ساحلی خلیج فارس فراهم می کند.

آبشار درزو

آبشار درزو یکی دیگر از جاذبه های طبیعی نزدیک پارک ملی نایبند است. این آبشار در نزدیکی عسلویه قرار دارد و می تواند گزینه ای مناسب برای طبیعت گردی و تجربه فضایی متفاوت در کنار آب در دل منطقه ای عمدتاً گرمسیری باشد.

پارک ملی نایبند کجاست؟

پارک ملی نایبند در جنوب ایران در مرز استان های بوشهر و هرمزگان در نزدیکی شهرستان عسلویه و در نقطه اتصال کوه های عسلویه به خلیج فارس واقع شده است.

بهترین زمان بازدید از پارک ملی نایبند چه وقتی است؟

بهترین زمان برای بازدید از پارک ملی نایبند اواخر پاییز تا اوایل بهار است؛ در این فصول آب وهوای منطقه معتدل و برای گشت وگذار مناسب است.

آیا پارک ملی نایبند امکانات رفاهی دارد؟

امکانات رفاهی پایه مانند سرویس بهداشتی یا فروشگاه در داخل پارک ملی نایبند محدود یا موجود نیست؛ بنابراین توصیه می شود لوازم و نیازهای ضروری خود را همراه داشته باشید.

در سفر به پارک ملی نایبند کجا اقامت کنیم؟

می توانید در اقامتگاه های بوم گردی روستاهای نزدیک مانند هاله هتل ها و هتل آپارتمان های شهر عسلویه یا با رعایت اصول ایمنی و مجوزها به صورت کمپینگ در پارک اقامت کنید.

چرا به این پارک و منطقه حفاظت شده نایبند گفته می شود؟

نام «نایبند» در اصل «ناوبند» بوده است که به معنای محلی برای لنگر انداختن کشتی ها و قایق ها نزدیک به ساحل نایبند بوده است.