بیابان فارافرا در مصر

وقتی صحبت از مصر می شود اولین تصویری که در ذهن بسیاری شکل می گیرد اهرام باستانی یا رود نیل است. اما این کشور باستانی گنجینه های طبیعی پنهانی نیز دارد که به همان اندازه شگفت انگیز هستند. یکی از این عجایب طبیعی بیابان فارافرا در صحرای غربی مصر است که بخش خاصی از آن با نام «صحرای سفید» شهرت جهانی دارد. این بیابان با چشم اندازهای فرازمینی صخره های گچی سفید و اشکال عجیب و غریبش تجربه ای متفاوت و به یادماندنی برای هر بازدیدکننده رقم می زند. در این محتوا شما را با این پدیده زمین شناسی بی نظیر آشنا خواهیم کرد و تمام اطلاعات لازم برای درک و بازدید از بیابان فارافرا و صحرای سفید مصر را ارائه می دهیم.

بیابان فارافرا که در زبان عربی به آن «فرافره» می گویند بخشی وسیع از صحرای غربی مصر را شامل می شود. این منطقه بین واحه های دخلا و بهاریا قرار گرفته و یکی از بزرگترین فرورفتگی های صحرای غربی است. واحه به مناطق سرسبزی گفته می شود که در دل بیابان و اطراف چشمه ها یا چاه های آب شکل می گیرند و فارافرا نیز یکی از همین واحه ها است.

شهر فارافرا مرکز این واحه حدود ۵۰۰۰ نفر جمعیت دارد که بیشتر آن ها از بادیه نشینان محلی هستند. معماری خانه ها در این شهر سنتی و با استفاده از خشت و گل است. نام «فارافرا» در زبان عربی به معنای «چشمه گازدار» است و در گذشته های دور در مصر باستان این منطقه را «سرزمین گاو» می نامیدند که نشان دهنده اهمیت آن در دوران باستان است.

مهم ترین بخش بیابان فارافرا که بیشترین شهرت را دارد منطقه ای به نام «صحرای سفید» یا «صحرا البیدا» است. این منطقه حفاظت شده که وسعتی حدود ۳۰۰ کیلومتر مربع دارد در سال ۲۰۰۲ به ثبت رسید. صحرای سفید در حدود ۴۵ کیلومتری شمال شهر قصار الفارافرا واقع شده و به دلیل رنگ سفید خیره کننده و صخره های گچی عجیبش شناخته می شود.

بلندترین نقطه صحرای سفید ۳۵۳ متر از سطح دریا ارتفاع دارد که در منطقه ی القس ابوسعید قرار گرفته است. پایین ترین نقطه آن نیز در وادی هنس با ارتفاع ۳۲ متر از سطح دریا واقع شده است. این اختلاف ارتفاع تنوعی در چشم اندازهای صحرا ایجاد می کند.

دلیل اصلی رنگ سفید و ظاهر منحصربه فرد بیابان فارافرا به ویژه صحرای سفید تاریخچه زمین شناسی آن است. میلیون ها سال پیش این منطقه در بستر دریا قرار داشته است. با گذشت زمان و عقب نشینی آب دریا لایه های رسوبی حاوی بقایای موجودات دریایی به خصوص فسیل ها بر جای ماندند.

این لایه های رسوبی به مرور زمان فشرده شده و به سنگ گچ تبدیل شدند. فرسایش ناشی از باد و ماسه در طول هزاران سال این سنگ های گچی را به اشکال و مجسمه های طبیعی عجیب و غریبی تراشیده است. این فرآیند فرسایش چشم اندازی بی نظیر و شبیه به سطح سیارات دیگر ایجاد کرده که دلیل اصلی جذب گردشگران و زمین شناسان به این منطقه است.

صحرای سفید مصر گنجینه ای از جاذبه های طبیعی و فعالیت های هیجان انگیز برای گردشگران است:

صخره ها و مجسمه های طبیعی

بارزترین ویژگی صحرای سفید وجود صخره ها و مجسمه های طبیعی گچی با اشکال متنوع است. این سازه های سنگی که در اثر فرسایش باد شکل گرفته اند هر یک نامی بر اساس شباهتشان به اشیاء یا موجودات دارند مانند صخره قارچی شکل صخره بستنی یا صخره چادری. تماشای این اشکال عجیب و غریب در پهنه سفید بیابان تجربه ای منحصربه فرد است.

کوهستان کریستالی

در نزدیکی صحرای سفید منطقه ای به نام کوهستان کریستالی وجود دارد. این پدیده طبیعی شامل تپه ای کوچک است که سطح آن پوشیده از بلورهای کوارتز درخشان است. این بلورها در اثر فعالیت های زمین شناسی در گذشته شکل گرفته اند و منظره ای زیبا و براق را در دل بیابان ایجاد کرده اند که ارزش بازدید دارد.

چشمه آب گرم و چاه

بیابان فارافرا میزبان چندین چشمه آب گرم و چاه است که حیات را به واحه فارافرا و مناطق اطراف آن می آورند. چشمه های آب گرم مانند بیر سیتا فرصتی برای استراحت و آب تنی در آبی گرم را در میان سرمای شب کویر فراهم می کنند. این چشمه ها و چاه ها از دیرباز منابع حیاتی برای ساکنان و مسافران بیابان بوده اند.

اقامت و کمپ

یکی از محبوب ترین تجربه ها در صحرای سفید کمپینگ شبانه است. گردشگران می توانند با برپایی چادر در دل بیابان شب را زیر آسمان پرستاره کویر سپری کنند. این تجربه شامل صرف غذاهای محلی بادیه نشین و لذت بردن از آرامش و سکوت بی نظیر بیابان در شب است و فرصتی عالی برای عکاسی فراهم می کند.

ماشین سواری 4WD

برای اکتشاف مناطق وسیع تر و کمتر دسترس صحرای سفید به ویژه بخش های عمیق تر و جدیدتر آن استفاده از خودروهای دو دیفرانسیل (4WD) ضروری است. تورهای سافاری با این خودروها امکان بازدید از نقاط دوردست تر و تماشای صخره های بزرگ تر و عجیب تر را فراهم می آورد و خود یک فعالیت هیجان انگیز محسوب می شود.

رصد ستارگان

به دلیل دوری از شهرها و آلودگی نوری آسمان شب بر فراز بیابان فارافرا و صحرای سفید فوق العاده صاف و پرستاره است. رصد ستارگان کهکشان راه شیری و صورت های فلکی در این آسمان تاریک تجربه ای فراموش نشدنی برای علاقه مندان به نجوم و طبیعت است و یکی از دلایل اصلی کمپینگ در این منطقه به شمار می رود.

شتر سواری

شترسواری یکی از سنتی ترین و آرام ترین راه ها برای گشت وگذار در بیابان است. تجربه پیمایش صحرا بر پشت شتر حس ماجراجویی و ارتباطی عمیق تر با محیط طبیعی را به ارمغان می آورد. این فعالیت به خصوص برای دسترسی به مناطقی که با خودرو دشوار است مناسب است و بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ بیابان گردی است.

موتور سواری

برای علاقه مندان به هیجان بیشتر موتور سواری (اغلب با موتورهای چهارچرخ یا ATV) در مناطق مشخصی از بیابان فارافرا امکان پذیر است. این فعالیت به شما اجازه می دهد با سرعت و هیجان بیشتری در میان تپه های شنی و دشت های باز بیابان حرکت کنید و چشم اندازهای مختلف را کشف نمایید. البته این فعالیت نیازمند احتیاط و رعایت نکات ایمنی است.

بیابان فارافرا و مناطق اطراف آن شامل سایت های مهمی هستند که از نظر طبیعی تاریخی و فرهنگی جذابیت دارند:

غار دجرا

غار دجرا یکی از زیباترین غارهای منطقه صحرای غربی است که به دلیل سازندهای قطره ای (استالاکتیت و استالاگمیت) شهرت دارد. این غار در نزدیکی بیابان فارافرا واقع شده و بازدید از آن تجربه ای متفاوت از چشم اندازهای بیابانی را ارائه می دهد و نشان دهنده فعالیت های زمین شناسی در زیر سطح زمین است.

شهر و قلعه القصر

شهر القصر (Qasr el-Farafra) مرکز واحه فارافرا است و دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی است. این شهر با معماری سنتی خشتی و قلعه قدیمی اش نمایی از زندگی بادیه نشینان و تاریخ منطقه را به نمایش می گذارد. گشت وگذار در کوچه های این شهر و آشنایی با فرهنگ مردم محلی می تواند بخش جذابی از سفر باشد.

روستای فرافره

روستای فرافره به منطقه مسکونی اصلی واحه فارافرا اشاره دارد که جمعیت بادیه نشین در آن زندگی می کنند. این منطقه شامل خانه های سنتی مزارع کوچک و چشمه های آب است. بازدید از روستا فرصتی برای تعامل با مردم محلی آشنایی با سبک زندگی آن ها و مشاهده معماری بومی منطقه را فراهم می کند.

موزه بدر

موزه بدر در واحه فارافرا آثار هنری هنرمند مصری بدر عبدل مغنی را به نمایش می گذارد. آثار او اغلب الهام گرفته از فرهنگ بادیه نشینان زندگی در بیابان و چشم اندازهای طبیعی منطقه است. این موزه دریچه ای به سوی هنر محلی و درک عمیق تر از زندگی در این بخش از مصر باز می کند.

با وجود شرایط خشک و گرم بیابان صحرای سفید و مناطق اطراف آن میزبان گونه های متنوعی از حیات وحش سازگار با این محیط هستند. این منطقه به عنوان پارک ملی و منطقه حفاظت شده پناهگاهی برای حیوانات بیابانی فراهم کرده است.

از جمله حیواناتی که در این بیابان دیده می شوند می توان به انواع غزال ها مانند غزال شاخ باریک (که در معرض خطر انقراض است) و جبیر (غزال دورکاس) گوسفند بربری شغال و انواع روباه ها مانند روباه شنی (روباه روپل) روباه قرمز و روباه صحرا (روباه فنک) اشاره کرد.

همچنین پستانداران کوچک تری مانند گربه شنی و جربیل (نوعی جونده) و پرندگان مختلفی نظیر چکاوک هدهدی گنجشک تاج سفید و چک چک در این منطقه زندگی می کنند. پوشش گیاهی در صحرای سفید بسیار کم و پراکنده است اما در مناطق واحه مانند فارافرا درختان خرما و گیاهان دیگر رشد می کنند که منبع غذایی و پناهگاه برای برخی حیوانات هستند.

تاریخچه زمین شناسی صحرای سفید به میلیون ها سال پیش بازمی گردد زمانی که این منطقه در زیر آب اقیانوس تتیس قرار داشت. با رسوب بقایای موجودات دریایی بر بستر دریا لایه های ضخیمی از سنگ گچ تشکیل شد. پس از عقب نشینی دریا این منطقه به دشتی وسیع تبدیل شد.

در دوره های مرطوب تر بیابان امروزی شبیه به ساوانا بود و دریاچه ها درختان و گیاهان فراوانی در آن وجود داشت. حیوانات بزرگ گله ای مانند فیل زرافه و سایر پستانداران در این منطقه پرسه می زدند و دریاچه ها پر از ماهی بودند. این شرایط صحرای سفید را به شکارگاهی ایده آل برای انسان های ماقبل تاریخ تبدیل کرده بود.

با تغییرات اقلیمی در طول هزاران سال آب وهوا خشک تر شد دریاچه ها خشک شدند گیاهان از بین رفتند و بیابان شکل گرفت. فرسایش ناشی از باد و ماسه صخره های گچی باقی مانده از بستر دریا را به اشکال عجیب و غریب امروزی تراشید. حتی امروز نیز برخی از صخره ها به شکل امواج دریا دیده می شوند که یادآور تاریخچه دریایی این منطقه هستند.

بهترین زمان برای بازدید از بیابان فارافرا و صحرای سفید فصل پاییز و زمستان است. به طور خاص ماه های نوامبر تا مارس (آبان تا اسفند) آب وهوای معتدل تری دارند و دمای هوا در طول روز و شب برای گشت وگذار و کمپینگ مناسب تر است.

در این دوره گرمای شدید تابستان وجود ندارد و سفر راحت تر است. با این حال ماه های دسامبر و ژانویه (آذر و دی) که اوج فصل گردشگری محسوب می شوند ممکن است با افزایش تعداد بازدیدکنندگان و شلوغی مواجه شوید. بنابراین اگر به دنبال آرامش بیشتر هستید شاید اواخر پاییز یا اوایل بهار گزینه های بهتری باشند.

سفر به بیابان فارافرا به خصوص بازدید از صحرای سفید معمولاً نیازمند برنامه ریزی و استفاده از تورهای محلی است. به دلیل وسعت منطقه شرایط بیابانی و حفاظت شده بودن صحرای سفید همراهی راهنماهای محلی که با منطقه آشنا هستند توصیه و اغلب الزامی است.

اقامت در این منطقه شامل کمپینگ در صحرای سفید یا اقامت در اقامتگاه های ساده تر در شهر فارافرا است. تورهای صحرا معمولاً شامل حمل ونقل با خودروهای 4WD راهنما غذا و تجهیزات کمپینگ هستند. اطمینان از همراه داشتن لوازم ضروری مانند لباس مناسب برای هوای گرم و سرد کلاه عینک آفتابی کرم ضد آفتاب و آب کافی اهمیت زیادی دارد.

صحرای سفید کجا است؟

صحرای سفید بخشی از بیابان فارافرا در صحرای غربی مصر است که در حدود ۴۵ کیلومتری شمال شهر قصار الفارافرا واقع شده است.

چرا رنگ بیابان فارافرا تغییر می کند؟

تغییر رنگ صحرای سفید به دلیل زاویه تابش نور خورشید در ساعات مختلف روز و شرایط آب و هوایی مانند ابری بودن آسمان رخ می دهد.

بیابان فارافرا چه رنگ هایی می شود؟

صحرای سفید در ظهر به رنگ سفید گچی هنگام غروب به رنگ طلایی و در روزهای ابری یا هنگام طلوع به رنگ تیره تر مایل به سیاه دیده می شود.

فاصله بیابان فارافرا تا قاهره چقدر است؟

بیابان فارافرا در فاصله قابل توجهی (حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر) از قاهره قرار دارد و دسترسی به آن نیازمند سفری طولانی با خودرو یا استفاده از پروازهای داخلی به شهرهای نزدیک تر است.

سفر به بیابان فارافرا امن است؟

بله سفر به بیابان فارافرا به خصوص با تورهای سازمان یافته و راهنماهای محلی برای گردشگران امن محسوب می شود و منطقه حفاظت شده است.

لوازم ضروری برای سفر به بیابان فارافرا چیست؟

لوازم ضروری شامل لباس مناسب فصل و دما کلاه عینک آفتابی کرم ضد آفتاب کفش مناسب آب آشامیدنی کافی و در صورت کمپینگ تجهیزات لازم است.

هزینه ورود به بیابان فارافرا چقدر است؟

به عنوان یک منطقه حفاظت شده (پارک ملی) بازدید از صحرای سفید شامل هزینه ورودی است که اغلب در پکیج تورهای صحرا گنجانده می شود.

آیا برای بازدید از بیابان فارافرا به راهنما نیاز داریم؟

بله استفاده از راهنماهای محلی برای بازدید از صحرای سفید به دلیل وسعت منطقه و حفاظت شده بودن آن توصیه و معمولاً الزامی است.