19 اسفند در دنیای علم چه خبر؟

آخرین به روز رسانی: 19/12/1402

خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

تقویم علم؛

در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 19 اسفند برابر با 9 مارس را مرور خواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری دانش نامه، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها، کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 19 اسفند برابر با 9 مارس را ورق می زنیم.

***

لکه های خورشیدی

9 مارس 1611 میلادی برابر با 19 اسفند 989 خورشیدی، یوهانس فابریسیوس، اخترشناس هلندی آلمانی، طلوع خورشید را ازطریق تلسکوپ مشاهده کرد و چندین نقطه تاریک را روی آن رصد کرد. این شاید اولین مشاهده لکه های خورشیدی باشد. او با پدرش، دیوید فابریسیوس- اخترشناس کاشف اولین ستاره متغیر- تماس گرفت تا این پدیده جدید را با او بررسی کند. روشنایی مرکز خورشید بسیار سوزان بود و آن دو به سرعت به روش تصویربرداری با استفاده از یک اتاق تاریک روی آوردند. یوهانس اولین کسی بود که اطلاعاتی درباره این رصدها را در مقاله ای باعنوان «روایت لکه های رصدشده روی خورشید و چرخش ظاهری آنها با خورشید» (Narratio de maculis in sole observatis et apparente earum cum sole conversione) در 13 ژوین 1611 منتشر کرد.

یوری گاگارین

9 مارس 1934 میلادی برابر با 19 اسفند 1312 خورشیدی، یوری الکسی یویچ گاگارین، کیهان نورد شوروی و اولین انسانی که به فضا رفت به دنیا آمد. گاگارین در 12 آوریل 1961 درحالی که فقط 27 سال داشت به انسانی بدل شد که به مرزهای فضای خارج از جو زمین راه یافت. او در سال 1957 از مدرسه افسری نیروی هوایی شوروی فارغ التحصیل شد و داوطلب شد تا فضانورد شود و برای آموزش به گروهی از خلبانان آزمایشی پیوست. سه روز پیش از پرتاب، به او اطلاع دادند که برای خلبانی فضاپیمای وستوک 1 انتخاب شده است. او یک بار به مدت یک ساعت و 29 دقیقه در حداکثر ارتفاع 301 کیلومتری دور زمین چرخید و دیگر هرگز به فضا نرفت، اما فضانوردان دیگری را آموزش داد و چند کشور دیگر را گشت. گاگارین با خلبان دیگری در سقوط یک هواپیمای جت دو سرنشینه وقتی مشغول انجام پروازی عادی بود کشته شد. خاکسترش را در طاقچه ای در دیوار کرملین قرار دادند.

هوارد اچ. آیکن

9 مارس 1900 برابر با 19 اسفند 1278 خورشیدی، هوارد هاتاوی آیکن، ریاضی دان آمریکایی که رایانه هاروارد مارک-1 را اختراع کرد، به دنیا آمد. زمانی که آیکن دانشجوی کارشناسی ارشد و مدرس دانشگاه هاروارد بود، پژوهش هایش به نظامی از معادلات دیفرانسیل منتهی شد که فقط با استفاده از شیوه های عددی قابل حل بود. پس برای اینکه بتواند این معادلات را حل کند شروع به برنامه ریزی رایانه های بزرگ کرد. فکر او استفاده از اقتباسی از دستگاه کارت پانچ هولریت بود. وقتی درنهایت رایانه او در سال 1943 ساخته شد 35 تن وزن داشت و از 500 مایل سیم استفاده می کرد و می توانست تا 23 رقم قابل توجه را محاسبه کند. 72 واحد ثبت برای ذخیره و واحد مرکزی برای انجام ضرب و تقسیم در این رایانه در نظر گرفته شده بود. رایانه آیکن با مجموعه ای از دستورالعمل هایی که روی نوارهای کاغذ پانچ می شدند کنترل می شد و از پانچ کارت برای واردکردن داده ها و خروجی از دستگاه استفاده می شد. کارت پانچ یا کارت سوراخ شده یکی از روش های قدیمی برای ورود اطلاعات به رایانه و سایر وسایل الکترونیکی و مکانیکی است.

هانس کریستین اورستد

9 مارس 1851 میلادی برابر با 19 مارس 1229 خورشیدی، هانس کریستین اورستد، شیمی دان و فیزیک دان دانمارکی درگذشت. او در سال 1820 کشف کرد جریان الکتریکی در سیم باعث انحراف سوزن قطب نمایی می شود که نزدیکش قرار دارد و این نشان می دهد که جریان الکتریکی در سیم باعث ایجاد میدان مغناطیسی در اطرافش می شود. این کشف نقطه آغاز توسعه نظریه الکترومغناطیسی بود و ازاین رو، اورستد را می توان «پدر الکترومغناطیس» نامید. امروزه از نام اورستد برای تعیین قدرت میدان مغناطیسی در دستگاه بین المللی یکاها استفاده می شود. از نظر فلسفی، او معتقد بود که نیروهای طبیعت منشا مشترکی دارند. اورستد اولین کسی بود که آلومینیوم را در سال 1825 به عنوان فلز مجزا کرد. او همچنین در سال 1822 اولین تعیین دقیق تراکم پذیری آب را انجام داد.