یک فصل از دولت چهاردهم

این دو خواست یا به اصطلاح رایج “مطالبه” جانمایه شعارهایی بود که رئیس‌جمهور پزشکیان برای جذابیت خود نزد رأی‌دهندگان در رقابت‌های انتخاباتی اعلام ‌کرد. در این حال او رویکرد اصلاحاتی خود را با لحاظ منافع  رقیبان خود که به طور سنتی در تعاملات قدرت نقش تأثیرگذار دارند، بیان کرده و اطمینان‌ خاطر لازم را با ایده “وفاق” نزد عموم به فروش گذاشت. 
مهمترین هدف دولت چهاردهم اما اصلاح “درک عمومی” از کارکردهایی است که برای اهداف اصلاحاتی خود در دستور کار قرار داده است. این درک لازم است با کاستن از گزارش‌ها و اخبار مأیوس کننده، به ارائه چشم‌انداز موفقیت‌های امیدزا نزد مردم همّت کند. البته در عرصه سیاست‌ورزی، همیشه کارکردها با متر نتایج دلخواه همسان نبوده و انتظاری چنین از دولت‌ها در هیچ نقطه از جهان واقعی نیست.  دولت چهاردهم که اکنون  در آستانه صدروزگی خود قرار دارد نیز از این امر مستثنا نخواهد بود. با این حال شروع یک فصل از کار دولت، می‌تواند چشم‌اندازی را نمایش دهد که بر اساس آن به پیش‌بینی نسبی دست زد.  
رئیس جمهور پزشکیان اگرچه از هرگونه وعده روشن به رأی دهندگانش پرهیز کرد؛ ولی در نقد آنچه در دولت‌های گذشته تجربه شد و با برشماری ایرادها در شیوه‌های حکمرانی، سه نکته را در مفهوم سخنان خود به مردم وعده داد: بازگشت به مدیریت عقلانی با هدف همسان‌سازی امکانات با نیازها و اهداف؛ اصلاح شجاعانه مدیریت‌ها که نقطه مقابل سوء مدیریت‌هاست؛ و سوم؛ جلوگیری از هزینه‌سازی‌های تصاعدی. این سه وعده به گونه مشخص سه نتیجه را می‌بایست در پی‌آورد: استقرار مدیریت عقلانی؛ بازسازی مشروعیت و اعتماد عمومی و سرانجام؛ کاستن از هزینه‌هایی که دولت را در انجام خدمات‌دهی به مردم دچار تنگنا کرده است. 
کارنامه نزدیک به 100 روزه دولت چهاردهم اما تصویر دوگانه “موفقیت” و “هشدار دهنده” را به نمایش گذاشته است؛ موفقیت از آن رو که دولت توانسته در سپهر سیاسی داخلی تا حدود زیادی آرامش را جایگزین ناآرامی‌هایی کند که برخی جریان‌های اخلالگر همواره بانی آن بوده‌اند. این جریان‌ها معمولاٌ با نگاه به منافع خود به اقدام‌هایی دست می‌زنند که هرگز مسئولیت نتایج هزینه‌ساز رفتارشان را به گردن نگرفته‌ و نمی‌گیرند. در واقع آنان کمتر توجهی به مرتبط کردن مصلحت‌های جناحی خود با مصلحت‌های عمومی دارند. 
اکنون و حداقل در نزدیک به 100روز گذشته چنین می‌نماید که رئیس جمهور پزشکیان با همراهی رئیسان دو قوه مقننه و قضائیه توانسته تا اندازه قابل توجهی از پراکندگی‌ در اقدام‌ها جلوگیری کند. همچنین براساس توافق‌های ایجاد شده درباره قانون “حجاب و عفاف” و نیز احکام قضایی، تعدیل‌هایی را سبب شود که بررسی آنها بیرون از حوصله این سطور است. علاوه براین‌ها می‌توان به انتخاب برخی معاونت‌ها در وزارتخانه‌ها و انتصاب استانداران در استان‌های خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس، بازگشت برخی اساتید و دانشجویان ستاره دار به دانشگاه‌ها و… به دیده مثبت نگریست و از آن دفاع کرد. این درحالی است که دولت رئیس جمهور پزشکیان هنوز تا انطباق خود با خواست و اراده عمومی در اصلاح همان‌ها که وعده‌هایش را داده، فاصله بسیار دارد. 
اما یکی از موارد نگران کننده در این راستا، اقدام‌ها و رفتاری است که پزشکیان در بستر ایجاد “وفاق” سبب تردید در نتایج آن نزد عموم می‌شود. در واقع پزشکیان گاه در تعقیب “وفاق” چنان رفتار و عمل می‌کند که گویی قرار است او خود را با متر جریان انحصار طللب همسان کند؛ نه این که دو طرف لازم است در نقطه “تعادل” قرار گیرند. همین مهم حتی در رویکرد سیاست خارجی دولت نیز سایه انداخته است. شوربختانه دولت هنوز هیچ کارنامه روشنی را در سیاست خارجی برای فروش نزد مخاطبانش ندارد؛ این البته از یک‌سو مربوط به شرایط تحمیلی مخالفان بیرونی جمهوری اسلامی است. از سوی دیگر، دستگاه دیپلماسی دولت، راهبرد روشنی را برای تعامل با جامعه جهانی ارائه نکرده است. دولت پزشکیان در سخت‌ترین دوران روابط خارجی جمهوری اسلامی  قرار دارد. 
اقتصاد و تورم افسار گسیخته دیگر محور هشدار دهنده‌ای است که درک عمومی از کارنامه دولت را نزد عموم دچار تردید می‌کند. این مهم نوعی عدم قطعیت را به زندگی مردم تحمیل کرده است. در این حال به نظر می‌رسد دولت رویکردی روزمره را در تصمیم‌های اقتصادی خود به کار گرفته؛ در حالیکه مردم کارنامه دولت‌ها را در سفره‌ها، امنیت شغلی و ثبات اقتصادی رو به رشد نمره می‌دهند. دولت پزشکیان نمی‌تواند بدون دادن اطمینان از آینده به مردم، پشتوانه لازم را در اجرای برنامه‌های اصلاحی خود دنبال کند. 
اصلاح وجهه و جذابیت دولت به اراده‌ای بیش از این نیازمند است. به دیگر سخن دولت چهاردهم با وجود نیات مثبت و به رغم منابع محدود، نیازمند آن است که ظرفیت خود را در سه عنصر خواستن، توانستن و اراده فعال کند.