غول هوش مصنوعی !  – دانش نامه

اگر به گذشته و دهه های قبل بر گردیم و این دکان های صوری را بیاد بیاوریم بی شمار خواهند بود ولیکن مطمئن هستم همه در ذهنمان حداقل چند تای آخری را بیاد داریم، واکسن کرونا، دستگاه شناسایی کرونا، آینده پژوهی، کرسی های نظریه پردازی، مسکن های ملی، خودرو ملی، پوشش اسلامی ایرانی و … آنقدر زیاد که حیف است وقت را برای لیست کردن آنها تلف کنیم.

در اخبار و در همین راستا، اینروزها می بینم که از بزرگ و کوچک، روحانی و غیر روحانی، تحصیلکرده و غیر تحصیلکرده و تقریبا پیر و جوان درباره هوش مصنوعی صحبت می کنند. این قسمت کار عالیست ولیکن بشرطی که این فناوری و قابلیت های آنرا درست فهمیده باشیم یا حداقل مقدمات آنرا یا حتی یک تعریف کلی از آنرا بدانیم !  بر این اساس چند روز پیش خبری دیدم در خصوص اینکه هوش مصنوعی کمک شایانی به اسلامی سازی دانشگاه ها خواهد کرد ! یا از این نوع صحبت ها ! همان مد و ژست انتلکچوال که در بالا عرض کردم. 

بنظر حقیر تمامی این مسائل از آنجا شروع می شود که ما برای کشور یک برنامه کوتاه، میان و طولانی مدت محکم نداریم که بر اساس آن آهسته آهسته ولیکن محکم و استوار بدور از هر جنجالی به حرکت توسعه ای خود ادامه دهیم. یک روز فلان مطلب می شود حرف اول کشور! و همه از مردم کوچه و بازار تا سیاستمداران و مدیران و در ادامه حتی منبری ها،  و چند روز بعد از آن، مطلب دیگری بحث روز شده و دیگر از میلیاردها هزینه ساخت واکسن کرونا خبری نمی شود ! 

برای مثال الان در وزرات علوم کلمه هوش مصنوعی حرف اول است و سعی می شود که مثلا در چند سال آینده ایران جزو ٥ یا ١٠ یا … کشور برتر جهان در این زمینه باشد و برای اینکار هر بودجه ای، در هر وزارتخانه ای که کلمه هوش مصنوعی به آن آویزان باشد تقریبا مصوب می شود. والله باعث خجالت است برخی عناوینی که زیر چتر هوش مصنوعی در حال حاضر در کشور بودجه می گیرند! 

بد نیست اول ساده ترین تعریف از هوش مصنوعی را بررسی کنیم، بشرح زیر:

Artificial intelligence is the simulation of human intelligence processes by machines, especially computer systems.
انجام سریع عملیات دانش و یافته های انسان ها توسط ماشین های محاسبگر و کامپیوترها !

البته عرض شد ساده ترین تعریف !  اینکار از ابتدای خلقت توسط انسانها در هر رشته ای انجام شده است یک روز با چرتکه، یک روز با ماشین دودی، یک روز با ماشین حساب، یک روز با الاغ و گاری و یک روز با هواپیما و به همین ترتیب با دیگر وسایل (ماشینها) بعنی همان خرد مکتسبه انسان ها در طول حیات بشریت اما سریعتر ! البته باید دانست که  الگوریتم های بسیار زیادی هم می شود به این محاسبات و پردازش ها اضافه کرد که مثلا نظرات را با هم مقایسه نماید یا حتی خودش برون یابی نماید و مثل این موارد.  لازم است بدانیم هوش مصنوعی هوش جدیدی یا همان هوش مصنوعی نیست بلکه پردازش سریع و جمع بندی دانسته های بشریت و مکتوبات و مستندات تاریخی و یافته های انسان گذشته و موجود است .

برای مثال وقتی از این منبع (اصطلاحا هوش مصنوعی) می پرسید زبان فارسی چگونه زبانی است ؟ آنچه در خزانه خود این منبع درباره زبان فارسی موجود است را مقایسه و جمع بندی و نظر منبع را می گوید همین !!! لذا او سریعتر از هر انسانی اینکار را می کند نه اینکه خودش تفکر و نظر می دهد ! در ساده ترین فرم تعریف البته. این گونه قابلیت ها ممکن است به ان اضافه شود که انوقت فقط جنبه مشورتی پیدا می کند و لزوما دقت خاصی ندارد مگر اطلاعات ورودی بسیار زیاد باشد.

مثالی دیگر، اگر ۱۰۰۰ ماموگرافی و اسکن سرطانهای سینه را به کامپیوتری بدهید تا قرائت کند اگر هزار و یکمین اسکن را بدهید بر اساس نتایج آنالیز هزار گزارش قبلی می تواند نظری بدهد.  پس در یک نگاه کلی، مبنا همان دانش و خرد موجود است.  

متاسفانه در کلیپ ها و مقالاتی که گاها دریافت می کنم تصور می کنم خیلی ها فکر می کنند این یک هوش و عقل دیگری است حال آنکه اینطور نیست !؟ لذا نه خیلی شیدای او باید شد و نه خیلی نگران آن ! اما ابزاری برای نتیجه گیری و تصمیم سازی سریعتر از علم موجود است که بدون شک در آینده خیلی مفید می تواند باشد همینطور خطرناک.

بهتر است در کارهایمان و بخصوص در مدیریت هایمان در سطح کشور خیلی گول واژه ها را نخوریم و بدانیم حدود و صغور هر یافته یا تکنولوژی جدید کجاست تا متناسب با آن حرف برنیم و عمل نماییم.

در نهایت، علم من درباره خانواده ام بعلاوه علم (اجداد) پدران و مادران گذشته من در خصوص خانواده من ذخیره شده در یک کامپیوتر برای تجزیه و تحلیل سریع همان هوش مصنوعی خانواده من می تواند قلمداد شود و به همین ترتیب. دیدم جای این نوشتار برای عموم مردم خالی است، ان شاءالله مفید باشد. 

و مفهوم کاملتری از هوش مصنوعی، البته همه بر اساس علم موجود و کنونی بشریت با امکان برون یابی: 

Artificial intelligence (AI) is a set of technologies that enable computers to perform a variety of advanced functions, including the ability to see, understand and translate spoken and written language, analyze data, make recommendations, and more.