خلاصه کتاب مشاوره توانبخشی در سلامت جسم و روان ( نویسنده کیم اترینگتون )

کتاب مشاوره توانبخشی در سلامت جسم و روان اثر کیم اترینگتون، با تمرکز بر دیدگاه زیست روان اجتماعی و اهمیت روایت های فردی، راهنمایی جامع برای متخصصان و دانشجویان حوزه سلامت و توانبخشی است. این اثر به بررسی چالش ها و رویکردهای مشاوره توانبخشی در مواجهه با ناتوانی های جسمی، روانی و اعتیاد می پردازد و بر درک عمیق از تجربیات زیسته مراجعان تأکید دارد.

کیم اترینگتون در کتاب خود، مشاوره توانبخشی را فراتر از یک رشته صرفاً پزشکی یا روان شناختی می داند و آن را تخصصی بین رشته ای معرفی می کند که ریشه های عمیقی در فهم ارتباط متقابل نیازهای جسمی، ذهنی، هیجانی، اجتماعی و حتی معنوی انسان دارد. این کتاب به وضوح نشان می دهد که چگونه تجربیات شخصی افراد دارای ناتوانی، سوء مصرف مواد یا بیماری های مزمن می تواند غنی ترین منبع برای توسعه رویکردهای مشاوره ای مؤثر باشد. تمرکز بر روایت ها، این امکان را فراهم می آورد تا به جای نگاه صرف به داده های آماری و تئوری های انتزاعی، به عمق درونیات مراجعان نفوذ کرده و فرآیند توانبخشی را با نیازهای واقعی و منحصر به فرد آن ها هماهنگ سازیم.

مشاوره توانبخشی: تخصص بین رشته ای در سلامت جسم و روان

مشاوره توانبخشی به عنوان یک تخصص بین رشته ای، نقش محوری در سیستم سلامت ایفا می کند. این حوزه نه تنها به افراد دارای ناتوانی های جسمی، بلکه به کسانی که با چالش های روانی، شناختی، یا عاطفی دست و پنجه نرم می کنند، یاری می رساند. هدف اصلی این تخصص، توانمندسازی افراد برای دستیابی به حداکثر استقلال، ارتقاء خودباوری و ادغام مجدد در جامعه است.

ضرورت مشاوره توانبخشی از آنجا ناشی می شود که ناتوانی ها صرفاً ابعاد پزشکی ندارند؛ بلکه تأثیرات عمیقی بر جنبه های روان شناختی، اجتماعی، شغلی و حتی معنوی زندگی فرد می گذارند. مشاوران توانبخشی با مداخله های حرفه ای، اجتماعی و رفتاری، به صورت انفرادی یا گروهی، موانع مختلفی را که سد راه بهبودی و مشارکت کامل اجتماعی افراد ناتوان می شوند، شناسایی و برطرف می کنند. این موانع می توانند شامل نگرش های منفی اجتماعی، محدودیت های محیطی یا چالش های مربوط به اشتغال باشند. این رشته به افراد کمک می کند تا با پذیرش وضعیت خود، به سمت یک زندگی مولد و رضایت بخش حرکت کنند و در فرآیند بهبودی خود، فعالانه مشارکت داشته باشند.

رویکرد و مضامین اصلی کتاب

کتاب کیم اترینگتون در حوزه مشاوره توانبخشی، به دلیل رویکرد نوآورانه و جامع خود، از سایر آثار متمایز می شود. این کتاب بر دو محور اصلی استوار است: اهمیت روایت های شخصی و دیدگاه زیست روان اجتماعی که هر دو به درک عمیق تر و انسانی تر از فرآیند توانبخشی کمک می کنند.

کیم اترینگتون و تمرکز بر روایت ها

یکی از شاخص ترین ویژگی های این کتاب، تأکید بی بدیل آن بر نقش داستان ها و تجربیات زیسته در فهم و کاربرد مشاوره توانبخشی است. اترینگتون معتقد است که روایت های فردی، یعنی داستان هایی که افراد از زندگی خود، چالش ها، موفقیت ها و شکست هایشان تعریف می کنند، غنایی فراتر از نظریه ها و پژوهش های علمی دارند. این روایت ها، به مشاوران دیدگاهی عمیق تر و ملموس تر از واقعیت های زندگی مراجعان ارائه می دهند.

روایت ها، به مشاور اجازه می دهند تا به جای مشاهده از بیرون، از درون تجربه ی زیسته مراجع با او همراه شود. این رویکرد، درک همدلانه را تقویت کرده و به مشاور کمک می کند تا نه تنها به مسائل مطرح شده، بلکه به احساسات، باورها و ارزش های زیربنایی آن ها نیز توجه کند. از طریق روایت ها، مراجع نیز فرصت می یابد تا داستان خود را بازگو کند، به آن معنا بخشد و از این طریق، مسیر بهبودی و خودشناسی خود را هموار سازد. به باور اترینگتون، روایت های خوب می توانند ما را به شکلی آگاه کنند که نظریه ها و پژوهش های علمی به تنهایی از آن عاجزند و درهایی نو به سوی یادگیری و علم روایت ها می گشایند.

دیدگاه زیست روان اجتماعی

کتاب مشاوره توانبخشی در سلامت جسم و روان بر مبنای دیدگاه زیست روان اجتماعی بنا شده است. این دیدگاه بر این باور استوار است که نیازهای جسمی، ذهنی، هیجانی، اجتماعی و حتی معنوی یک فرد، ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و بر هم تأثیر می گذارند. این رویکرد، انسان را به عنوان یک کل یکپارچه در نظر می گیرد و نه مجموعه ای از اجزای مجزا.

در این دیدگاه، فرد به عنوان متخصص زندگی خود شناخته می شود. مشاور نقش تسهیل گر را ایفا می کند تا مراجع بتواند با کشف منابع درونی و بیرونی خود، مسیر بهبودی و سازگاری را طی کند. این بدان معناست که مشاور به جای تحمیل راه حل، به مراجع کمک می کند تا به درک عمیقی از وضعیت خود برسد و راه حل های متناسب با شرایط و ارزش های شخصی خود را پیدا کند. این رویکرد جامع، به مشاوران امکان می دهد تا نه تنها به علائم بیماری یا ناتوانی، بلکه به تأثیرات گسترده تر آن بر زندگی فرد و خانواده اش نیز توجه کنند، که نتیجه آن، فرآیند توانبخشی مؤثرتر و پایدارتر خواهد بود.

خلاصه فصل به فصل کتاب: کاوشی عمیق در محتوا

کتاب مشاوره توانبخشی در سلامت جسم و روان ساختار منظمی دارد که هر فصل آن به جنبه ای خاص از این حوزه می پردازد. در ادامه به خلاصه ای از محتوای هر فصل خواهیم پرداخت تا خوانندگان دیدگاهی جامع از مطالب ارائه شده در کتاب به دست آورند.

مقدمه کتاب: بنیان های اولیه و فلسفی

مقدمه کتاب توسط خود کیم اترینگتون نوشته شده و به عنوان سنگ بنای ایده های اصلی کتاب عمل می کند. در این بخش، نویسنده به تشریح مفاهیم بنیادین توانبخشی و مشاوره می پردازد و بر اهمیت تغییر نگرش ها نسبت به ناتوانی و افراد دارای معلولیت تأکید می کند. این مقدمه خواننده را با فلسفه اصلی کتاب که بر رویکرد زیست روان اجتماعی و ارزش بی بدیل روایت های شخصی استوار است، آشنا می سازد. نویسنده اشاره می کند که هدف توانبخشی تنها بازگرداندن عملکرد جسمانی نیست، بلکه شامل بازسازی هویت، استقلال فردی و بازگشت به زندگی پرمعنا است.

فصل 1: مشاوره توانبخشی: روایت انگلستان

این فصل به بررسی جایگاه و به رسمیت شناختن مشاوره توانبخشی در سیستم سلامت انگلستان می پردازد. اترینگتون چشم انداز جامعه شناختی این رشته را تحلیل کرده و نشان می دهد که چگونه ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بر فرآیند توانبخشی تأثیر می گذارند. او همچنین به نحوه سازمان دهی دوره های مشاوره توانبخشی و اهمیت بنیان پژوهشی قوی در این رشته اشاره می کند. این فصل برای درک بستر تاریخی و فرهنگی توسعه مشاوره توانبخشی در یک کشور پیشرفته بسیار روشنگر است.

فصل 2: مشاوره با افراد مبتلا به ام اس

این فصل به یکی از بیماری های مزمن و پیچیده، یعنی ام اس (مولتیپل اسکلروزیس) و چالش های مشاوره ای مرتبط با آن اختصاص دارد. اترینگتون به مسائلی نظیر اضطراب ناشی از استرس (با وجود عدم شواهد علمی بر تشدید بیماری توسط آن)، مسائل روابط بین فردی، و فقدان های متعدد (فیزیکی، شغلی، هویتی) که بیماران ام اس تجربه می کنند، می پردازد. مباحث فرزندپروری، نقش مراقبان و والدین، مواجهه با خشونت و سوءاستفاده، تأثیرات شناختی ام اس و ملاحظات مربوط به رانندگی نیز در این فصل به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند. این فصل به مشاوران کمک می کند تا با پیچیدگی های زندگی بیماران ام اس آشنا شوند و رویکردهای حمایتی مناسب را اتخاذ کنند.

افراد مبتلا به ام اس معمولا از تاثیر استرس روی شرایط خود مضطرب اند، با اینکه هیچ شواهد علمی وجود ندارد که استرس پیش آگهی ام اس را تشدید می کند. مشاهدات من حاکی از آن بود که استرس روی روش مقابله با ام اس تاثیرگذار است، اما تعین نمی کند که در طولانی مدت شرایط زیربنایی ام اس با استرس بهتر می شود یا بدتر. من برخی افراد مبتلا به ام اس را دیده ام که سال ها با این بیماری با استرس زیاد زندگی می کنند و استرس روی شرایط بیماری بی تاثیر بوده است. هم چنین، بین رویداداهای زندگی و عود بیماری مراجعانم همبستگی ندیده ام.

فصل 3: مشاوره در بخش جراحی های سر

این بخش از کتاب به تجربیات و ملاحظات مشاوره در بخش جراحی های سر می پردازد. نویسنده جزئیاتی از سوابق کاری و تلاش ها برای بهبود خدمات در این حوزه را ارائه می دهد. موضوعات کاربردی مرتبط با محیط مشاوره، قراردادهای مشاور و مراجع، تعریف نقش مشاور و اهمیت همکاری با تیم چندرشته ای (شامل پزشکان، پرستاران، فیزیوتراپیست ها و…) از جمله مباحث مهم این فصل هستند. همچنین، بر لزوم حمایت شخصی از خود مشاور در مواجهه با بار هیجانی این نوع کار تأکید می شود. این فصل برای مشاورانی که در محیط های بیمارستانی فعالیت می کنند، راهنمایی عملی و ارزشمندی است.

فصل 4: مشاوره توانبخشی با بازماندگان سکته مغزی

سکته مغزی یکی از دلایل اصلی ناتوانی در جهان است و این فصل به مراحل توانبخشی پس از آن می پردازد. از لحظه بروز سکته و دوران بیمارستان تا مرحله انتقال به خانه و جستجو برای معنای زندگی پس از تغییرات اساسی، به تفصیل مورد بحث قرار می گیرد. این فصل شامل بازخوردهای شخصی از مراجعان و توصیه های کاربردی برای مشاوران است که چگونه می توانند به بازماندگان سکته مغزی در مسیر بهبود و سازگاری کمک کنند. تمرکز بر بازگشت به زندگی روزمره، مهارت های ارتباطی و مقابله با چالش های جسمی و شناختی، از نکات کلیدی این بخش است.

فصل 5: مشاوره توانبخشی برای سکته مغزی: روایت مراجع

این فصل مکمل فصل قبلی است و با ارائه تجربه شخصی یک فرد که سکته مغزی را پشت سر گذاشته، عمق بیشتری به بحث می بخشد. روایت مراجع، از روزی که مُردم تا بازگشت به خانه و تلاش برای یافتن هویت جدید، تصویری زنده از مسیر پرفراز و نشیب توانبخشی و خودشناسی ارائه می دهد. این فصل، ارزش رویکرد روایی کتاب را به بهترین شکل نشان می دهد و به خواننده امکان می دهد تا با چالش ها و موفقیت های یک فرد واقعی همذات پنداری کند. این روایت، بر اهمیت مشاوره توانبخشی در فرآیند بازسازی زندگی تأکید دارد.

فصل 6: مشاوره پس از فقدان شنوایی

این فصل به موضوع حساسی چون فقدان شنوایی و ابعاد مشاوره ای آن می پردازد. نویسنده با آغاز یک سفر شخصی در مواجهه با ناشنوایی، به عوامل پزشکی/شنوایی سنجی و عوامل روان اجتماعی مؤثر بر این وضعیت می پردازد. مدیریت سوگ ناشی از فقدان حس شنوایی و مسائل سلامت روان مرتبط با آن، از جمله افسردگی و اضطراب، به تفصیل بررسی می شوند. همچنین، اهمیت خودگردانی، صمیمیت در روابط و راهبردهای ارتباطی مؤثر برای افراد دارای افت شنوایی مورد بحث قرار می گیرد. این فصل به مشاوران کمک می کند تا با حساسیت بیشتری به نیازهای این گروه از مراجعان پاسخ دهند.

فصل 7: مشاوره توانبخشی پس از جراحی التهاب روده

این فصل به موضوع جراحی التهاب روده (مانند کرون و کولیت اولسراتیو) و مسائل مشاوره ای پیرامون جراحی و زندگی با کیسه (استومی) می پردازد. نگرانی های پیش و پس از عمل جراحی، نحوه سازگاری هیجانی با تغییرات جسمانی و چگونگی زندگی با خود دوباره شکل گرفته، از جمله نکات مهم این فصل هستند. این بخش بر اهمیت ارائه اطلاعات کافی، حمایت روانی و کمک به مراجعان برای پذیرش تغییرات جسمانی و بازگشت به یک زندگی فعال و رضایت بخش تأکید دارد.

فصل 8: مشاوره توانبخشی برای بیماران روانی

این فصل به نقش حیاتی توانبخشی در بهبود سلامت روان بیماران می پردازد. اترینگتون بر اهمیت رابطه ی مشاوره ای عمیق و مشاوره شخصی، با ذکر نمونه هایی از جمله مورد مارک، تأکید می کند. چگونگی صورت بندی نهایی در فرآیند مشاوره و نقش نظارت بر کار مشاوران برای تضمین کیفیت خدمات، از دیگر مباحث کلیدی این فصل هستند. این بخش نشان می دهد که بهبود سلامت روان نه تنها از طریق درمان های دارویی، بلکه با حمایت های مشاوره ای و توانبخشی نیز امکان پذیر است.

فصل 9: مشاوره توانبخشی برای مصرف الکل در ملا عام

این فصل بر اهمیت رویکرد شخص محور در مواجهه با مصرف الکل در اجتماع تأکید می کند. نویسنده به مراحل تغییر (پیش از تأمل، تأمل، عمل، نگهداری، و بازگشت) می پردازد که در فرآیند ترک و بهبودی نقش دارند. سم زدایی اجتماعی، اهمیت حمایت فردی و گروهی و بازسازی خانواده، از جمله راهبردهای کلیدی مطرح شده در این فصل هستند. این بخش به مشاوران کمک می کند تا با چالش های منحصر به فرد اعتیاد به الکل و راهکارهای مؤثر برای حمایت از افراد در مسیر بهبودی آشنا شوند.

فصل 10: مشاوره با معتادان در حال ترک

این فصل به چالش های اولیه کار با معتادان در حال ترک، از جمله شرم، ترس و نیاز به کنترل، می پردازد. سنجش خطر، ارزش پیشینه مراجعان و نحوه مدیریت آشفتگی های هیجانی، از جمله موضوعات مورد بحث هستند. فرآیند تغییر، راهبردهای مدیریت استرس و اهمیت کار گروهی و حمایت متقابل در این مسیر، به تفصیل تشریح می شوند. این فصل، بینشی عملی برای مشاورانی که با معتادان کار می کنند، فراهم می آورد و بر رویکردهای جامع و حمایتی تأکید دارد.

فصل 11: مشاوره توانبخشی اعتیاد: روایت شخصی

این فصل که یک روایت شخصی از اعتیاد و بهبودی است، به یکی از قدرتمندترین بخش های کتاب تبدیل می شود. مراجع، تجربه شخصی خود از شروع اعتیاد، مسیر طاقت فرسای درمان و بازسازی هویت از طریق مشاوره را به اشتراک می گذارد. این فصل نه تنها درس های آموخته شده از فرآیند درمان را برجسته می کند، بلکه نشان می دهد که چگونه قدرت روایت می تواند به دیگران در مسیر بهبودی الهام بخشد. این داستان عمیقاً بر تأثیر مثبت مشاوره توانبخشی در تغییر مسیر زندگی افراد تأکید می کند.

فصل 12: داستان ها و روایت هایی از ناتوانی

فصل پایانی کتاب به مفهوم روایت و اهمیت آن در درک ناتوانی و بیماری اختصاص دارد. اترینگتون به بررسی داستان های آشفته می پردازد و نشان می دهد که چگونه می توان از روایت ها در فرآیند مشاوره بهره برد. این فصل با ذکر مثال هایی از روایت های مختلف (نظیر روایت مادر، پدر، مایکل و بلوری)، خواننده را با ابعاد گوناگون تجربه ناتوانی آشنا می سازد و بر این نکته تأکید می کند که هر فرد، داستان منحصر به فرد خود را دارد که باید شنیده و درک شود. این بخش نتیجه گیری فلسفی کتاب را شکل می دهد و بر این باور است که فهم نقش روایت در مشاوره می تواند فرآیند توانبخشی را دگرگون کند.

چرا این کتاب (و خلاصه آن) برای شما ضروری است؟

کتاب مشاوره توانبخشی در سلامت جسم و روان اثر کیم اترینگتون، به دلایل متعدد، منبعی ضروری برای طیف وسیعی از خوانندگان به شمار می رود. این کتاب نه تنها یک راهنمای نظری است، بلکه با تلفیق بی نظیر علم و تجربه، دیدگاهی کاربردی و انسانی به حوزه توانبخشی ارائه می دهد.

اولاً، این اثر دیدگاهی جامع و چندوجهی به توانبخشی ارائه می کند که فراتر از ابعاد صرفاً پزشکی یا روان شناختی است. با تمرکز بر رویکرد زیست روان اجتماعی، خواننده می آموزد که چگونه عوامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی به هم پیوسته اند و بر یکدیگر تأثیر می گذارند. این نگاه کل نگر، برای هر متخصص یا دانشجویی که در حوزه سلامت فعالیت می کند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

ثانیاً، ترکیب بی نظیر علم نظری و تجربیات واقعی (روایت ها)، این کتاب را از سایر منابع متمایز می سازد. بخش های مختلف کتاب پر از داستان های واقعی افرادی است که با ناتوانی ها و چالش های مختلفی دست و پنجه نرم کرده اند. این روایت ها نه تنها مفاهیم پیچیده را ملموس تر می کنند، بلکه به خواننده این امکان را می دهند که به عمق زندگی افراد دارای ناتوانی نفوذ کند و از دیدگاه آن ها به جهان بنگرد. این جنبه از کتاب، آن را به ابزاری قدرتمند برای افزایش همدلی و درک تبدیل می کند.

ثالثاً، این کتاب برای طیف وسیعی از مخاطبان مناسب است. از دانشجویان رشته های روانشناسی، مشاوره، مددکاری اجتماعی و پزشکی گرفته تا متخصصان با تجربه و حتی عموم افرادی که خود یا عزیزانشان با مسائل توانبخشی درگیر هستند، می توانند از محتوای آن بهره مند شوند. برای دانشجویان، این کتاب یک منبع معتبر و جامع است که مبانی نظری و کاربردی را پوشش می دهد. برای متخصصان، فرصتی برای به روزرسانی دانش و بازنگری در رویکردهای درمانی فراهم می کند. و برای عموم مردم، این کتاب به درک بهتر چالش ها و فرآیندهای پیچیده توانبخشی کمک می کند و می تواند منبع ارزشمندی برای حمایت از عزیزانشان باشد.

در نهایت، مطالعه این کتاب (و خلاصه جامع آن) به درک بهتر چالش ها و فرآیندهای پیچیده توانبخشی کمک می کند. این درک عمیق، نه تنها به مشاوران امکان می دهد تا خدمات مؤثرتری ارائه دهند، بلکه به افراد دارای ناتوانی نیز قدرت می دهد تا با آگاهی بیشتر، در مسیر بهبودی خود گام بردارند. بنابراین، این خلاصه به عنوان یک منبع سریع و کارآمد، می تواند دروازه ای برای ورود به دنیای غنی و پربار مشاوره توانبخشی باشد و ارزش مطالعه نسخه کامل کتاب را دوچندان کند.

مشخصات فنی و دسترسی به کتاب

کتاب مشاوره توانبخشی در سلامت جسم و روان اثر کیم اترینگتون، توسط گروهی از مترجمان زبده فارسی زبان به همت انتشارات آکادمیک به فارسی برگردانده شده است. این ترجمه دقیق و روان، به دانشجویان و متخصصان فارسی زبان امکان دسترسی به این منبع ارزشمند را فراهم آورده است.

مترجمین این اثر گرانبها عبارتند از نسیم پاک نیا، فرزانه دورودیان، فرشاد زارعی، زهرا صداقتی، سعادت طاهری و زهرا قزوینی. تلاش این تیم ترجمه، تضمین می کند که مفاهیم تخصصی و پیچیده کتاب، به شیوه ای دقیق و قابل فهم به مخاطبان فارسی زبان منتقل شود.

این کتاب توسط انتشارات آکادمیک منتشر شده است. سال انتشار این اثر در ایران، 1397 بوده است. کتاب در فرمت های چاپی و الکترونیکی (EPUB) در دسترس علاقه مندان قرار دارد. فرمت EPUB امکان مطالعه آسان در دستگاه های مختلف اعم از گوشی های هوشمند، تبلت ها و کتاب خوان های الکترونیکی را فراهم می آورد.

برای تهیه و خرید این کتاب، می توان به وب سایت های ناشر، فروشگاه های کتاب فیزیکی و پلتفرم های فروش کتاب الکترونیک مراجعه کرد. دسترسی به نسخه الکترونیکی این کتاب از طریق اپلیکیشن های کتاب خوان معتبر که با انتشارات آکادمیک همکاری دارند، نیز امکان پذیر است. این سهولت دسترسی، فرصت مناسبی را برای دانشجویان، پژوهشگران و تمامی علاقه مندان به حوزه مشاوره توانبخشی فراهم می آورد تا از محتوای ارزشمند آن بهره مند شوند.

نتیجه گیری

کتاب مشاوره توانبخشی در سلامت جسم و روان اثر کیم اترینگتون، بیش از یک منبع دانشگاهی صرف است؛ این اثر یک دعوت به درک عمیق تر از انسان، روایت هایش و مسیر پر چالش بهبودی و توانبخشی است. با ارائه دیدگاهی زیست روان اجتماعی و تأکید بی بدیل بر قدرت داستان های شخصی، اترینگتون راهی نوین برای فهم و عمل در حوزه مشاوره توانبخشی ارائه می دهد.

خلاصه حاضر، تلاشی بود برای ارائه یک نمای کلی و دقیق از مفاهیم کلیدی، رویکردها و موارد عملی مطرح شده در این کتاب. این خلاصه می تواند به عنوان یک منبع مرجع سریع برای متخصصان، یک راهنمای جامع برای دانشجویان و یک منبع الهام بخش برای عموم افراد علاقه مند به سلامت جسم و روان و توانبخشی عمل کند. بینش های عمیقی که این کتاب درباره مواجهه با ناتوانی های جسمی و روانی، اعتیاد و چالش های متعدد زندگی ارائه می دهد، می تواند نگرش ما را نسبت به این پدیده ها تغییر دهد و ما را به سوی رویکردهای همدلانه تر و مؤثرتر هدایت کند.

در نهایت، مطالعه کامل این کتاب برای هر کسی که به دنبال تعمیق دانش و مهارت های خود در زمینه مشاوره توانبخشی است، اکیداً توصیه می شود. این اثر نه تنها دانش نظری شما را ارتقاء می دهد، بلکه با روایت های انسانی خود، قلب و ذهن شما را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد و به شما کمک می کند تا با دیدی بازتر و همدلانه تر به دنیای پیچیده سلامت و توانبخشی بنگرید.