اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف

اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف، سندی قانونی است که به مالک ملک امکان می دهد تا پیش از طرح دعوی حقوقی، مطالبه خود را از متصرف غیرقانونی به صورت رسمی اعلام کند. این اقدام حقوقی، گام نخست و ضروری برای حفظ حقوق مالکانه و پیشگیری از تضییع آن به شمار می رود. هدف از تنظیم و ارسال این اظهارنامه، فراهم آوردن فرصتی برای حل و فصل مسالمت آمیز موضوع و در عین حال، ایجاد سند محکم برای اثبات سوءنیت متصرف در صورت لزوم طرح دعوای قضایی است.

مالکیت بر هر مال، اعم از منقول و غیرمنقول، حقوقی را برای صاحب آن ایجاد می کند که از مهمترین آنها، حق انتفاع و بهره برداری است. زمانی که شخصی بدون اذن و رضایت مالک، مال دیگری را تصرف کرده و از آن بهره برداری می کند، متصرف مسئول جبران خسارات وارده به مالک است. این خسارت در مورد املاک، تحت عنوان اجرت المثل ایام تصرف شناخته می شود. این مفهوم حقوقی ریشه در قواعد عدالت و انصاف دارد که هیچ کس نباید از مال دیگری بدون رضایت و بدون پرداخت بها، منتفع شود.

تنظیم و ارسال یک اظهارنامه قضایی در این زمینه، نه تنها یک اقدام حقوقی پیشگیرانه است، بلکه می تواند به عنوان یک مدرک قوی در محاکم قضایی مورد استناد قرار گیرد. بسیاری از مالکان، ورثه یا حتی موجرین با پایان یافتن مدت اجاره، با چالش تصرف غیرقانونی ملک خود مواجه می شوند. این مقاله به تفصیل، به بررسی ابعاد حقوقی، نحوه تنظیم گام به گام، و کاربردهای اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف می پردازد تا راهنمایی جامع و کاربردی برای مخاطبان هدف فراهم آورد.

۱. اجرت المثل ایام تصرف چیست؟

اجرت المثل ایام تصرف، به معنای بهای منافع مال است که شخصی بدون مجوز قانونی و اذن مالک، از آن بهره بربرداری کرده است. این مفهوم در نظام حقوقی ایران، به ویژه در قانون مدنی، جایگاه ویژه ای دارد. ماده 337 قانون مدنی به صراحت بیان می دارد: هرگاه کسی برحسب اذن صریح یا ضمنی از مال غیر استفاده کند، ضامن مال الاجاره مثل آن خواهد بود، مگر اینکه اذن در انتفاع مجانی بوده باشد. در مقابل، زمانی که تصرف بدون اذن و رضایت مالک صورت گیرد، متصرف مسئول پرداخت اجرت المثل است.

تفاوت اجرت المثل با اجاره بها

درک تفاوت میان اجرت المثل و اجاره بها، از اهمیت بالایی برخوردار است. اجاره بها، مبلغی است که در ازای استفاده از یک مال، بر اساس قرارداد و توافق قبلی بین موجر و مستأجر، تعیین و پرداخت می شود. در اینجا، اراده طرفین و عقد اجاره، مبنای روابط حقوقی است. اما اجرت المثل، به معنای بهای استفاده از مال است که مبنای آن، اذن و رضایت مالک نیست، بلکه مسئولیت ناشی از تصرف غیرقانونی و بهره برداری بدون مجوز از منافع مال است. به عبارت دیگر، اجرت المثل زمانی مطرح می شود که رابطه ی قراردادی اجاره ای وجود نداشته یا پس از اتمام قرارداد، متصرف بدون رضایت مالک به تصرف خود ادامه داده باشد. در چنین شرایطی، متصرف در واقع غاصب منافع مال تلقی می شود و باید اجرت المثل آن را بپردازد.

شرایط تحقق اجرت المثل ایام تصرف

برای اینکه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف از نظر حقوقی قابل پیگیری باشد، وجود چند شرط اساسی لازم است:

1. مالکیت رسمی: مدعی اجرت المثل باید مالک رسمی و قانونی ملک باشد. اسناد مالکیت رسمی نظیر سند تک برگ، یا در مورد املاک مشاع، گواهی حصر وراثت و سند مشاعی، از مهمترین مدارک اثبات مالکیت هستند.
2. عدم اذن و رضایت مالک: تصرف باید بدون اذن و رضایت صریح یا ضمنی مالک صورت گرفته باشد. اگر مالک رضایت به تصرف مجانی داده باشد، مطالبه اجرت المثل ممکن نخواهد بود. ارسال اظهارنامه قضایی یکی از بهترین راه ها برای اثبات عدم رضایت مالک است.
3. تصرف غیرقانونی: متصرف باید ملک را به صورت غیرقانونی در اختیار داشته و از منافع آن بهره برداری کرده باشد. این تصرف می تواند از ابتدا غاصبانه باشد یا پس از اتمام مدت قرارداد اجاره، ادامه پیدا کرده باشد.
4. قابلیت انتفاع مال: مالی که اجرت المثل آن مطالبه می شود، باید قابلیت بهره برداری و انتفاع داشته باشد.

مرجع تعیین میزان اجرت المثل

میزان اجرت المثل ایام تصرف بر خلاف اجاره بها که توافقی است، توسط دادگاه و با ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری تعیین می شود. کارشناس با در نظر گرفتن عواملی چون موقعیت ملک، کاربری آن (مسکونی، تجاری، کشاورزی)، عرف منطقه، قیمت اجاره املاک مشابه در ایام تصرف، و سایر شرایط مؤثر، مبلغ عادلانه ای را به عنوان اجرت المثل پیشنهاد می دهد. نظر کارشناس، مبنای اصلی صدور رأی توسط قاضی خواهد بود.

مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، حق قانونی هر مالکی است که ملک وی بدون اذن و به صورت غیرقانونی توسط دیگری مورد بهره برداری قرار گرفته است؛ این مطالبه با اجاره بها که ناشی از توافق قراردادی است، تفاوت بنیادین دارد.

۲. اظهارنامه قضایی چیست و چرا برای مطالبه اجرت المثل لازم است؟

اظهارنامه قضایی، یک ابزار حقوقی رسمی است که به افراد امکان می دهد تا پیش از طرح دعوی در مراجع قضایی، خواسته یا اطلاع خود را به صورت رسمی و قانونی به طرف مقابل ابلاغ کنند. ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی بیان می دارد: هر کس می تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از طرف مقابل مطالبه نماید. این ابلاغ رسمی نه تنها به طرف مقابل هشدار می دهد، بلکه می تواند در صورت عدم تمکین، به عنوان یک مدرک معتبر در دادگاه مورد استناد قرار گیرد.

نقش اظهارنامه در اثبات عدم رضایت مالک و غیرقانونی بودن تصرف

در دعوای مطالبه اجرت المثل، یکی از اصلی ترین ارکان، اثبات عدم رضایت مالک به تصرف و بهره برداری متصرف است. ارسال اظهارنامه قضایی، بهترین و محکم ترین دلیل برای اثبات این امر است. با ابلاغ اظهارنامه، مالک به صورت رسمی و کتبی به متصرف اعلام می کند که از ادامه تصرف او رضایت ندارد و خواستار تخلیه ملک و پرداخت اجرت المثل است. این اقدام، شبهه ی اذن ضمنی را از بین می برد و بار اثبات رضایت را بر دوش متصرف می اندازد که معمولاً کار دشواری است.

اهمیت اظهارنامه به عنوان دلیل و مدرک در دعوای اصلی دادگاه

اظهارنامه قضایی، در محاکم دادگستری از جایگاه ویژه ای به عنوان یک مدرک مکتوب برخوردار است. در صورتی که پس از ارسال اظهارنامه، متصرف به خواسته مالک توجهی نکند و مالک ناچار به طرح دعوی در دادگاه شود، اظهارنامه ابلاغ شده به عنوان یکی از دلایل و مستندات اصلی پرونده ارائه می شود. این سند، نشان دهنده حسن نیت مالک برای حل و فصل مسالمت آمیز و همچنین اثبات کننده تاریخ دقیق اعلام عدم رضایت و مطالبه اجرت المثل است که می تواند در تعیین مبدأ محاسبه اجرت المثل بسیار مؤثر باشد.

مزایای ارسال اظهارنامه قبل از طرح دعوی

ارسال اظهارنامه قضایی پیش از طرح دعوای اصلی، مزایای متعددی دارد که می تواند به روند حل و فصل کمک کند:

1. امکان حل و فصل مسالمت آمیز: گاهی اوقات، متصرف از وضعیت حقوقی خود بی اطلاع است یا تصور می کند مالک رضایت ضمنی دارد. ابلاغ رسمی اظهارنامه می تواند او را متقاعد به همکاری و حل مسالمت آمیز موضوع کند و از هزینه ها و زمان بر بودن دعوای حقوقی جلوگیری نماید.
2. تسریع روند دادرسی: با وجود اظهارنامه، دادگاه با دلیل و مدرک محکم تری مواجه است که به تسریع فرآیند دادرسی کمک می کند. اثبات عدم رضایت و تاریخ مطالبه، بخش مهمی از پرونده را از پیش حل شده می یابد.
3. اثبات سوءنیت: در برخی موارد، عدم توجه به اظهارنامه می تواند به عنوان دلیلی بر سوءنیت متصرف در ادامه تصرف غیرقانونی، در نظر گرفته شود.

۳. نحوه تنظیم اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف: گام به گام

تنظیم اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف نیازمند دقت و رعایت اصول حقوقی است تا از اعتبار و اثرگذاری لازم برخوردار باشد. هر بخش از اظهارنامه باید به روشنی و با جزئیات کافی تکمیل شود.

بخش های اصلی اظهارنامه

عنوان اظهارنامه

عنوان باید به وضوح بیانگر موضوع اظهارنامه باشد. معمولاً از عبارت اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف استفاده می شود. در صورتی که علاوه بر اجرت المثل، قصد مطالبه خلع ید نیز وجود دارد، می توان آن را نیز به عنوان اضافه کرد، مانند: اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و درخواست خلع ید.

اظهارکننده (مالک یا وکیل وی)

مشخصات کامل اظهارکننده شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق (بر اساس کد پستی) و شماره تماس. این اطلاعات باید کاملاً صحیح و مطابق با مدارک شناسایی رسمی باشد.

مخاطب اظهارنامه (متصرف یا وکیل وی)

مشخصات کامل مخاطب اظهارنامه شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق (بر اساس کد پستی) و شماره تماس. دقت در درج آدرس صحیح برای اطمینان از ابلاغ قانونی اظهارنامه بسیار حیاتی است.

موضوع اظهارنامه

در این قسمت، خواسته اصلی به صورت موجز و دقیق ذکر می شود. به عنوان مثال: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک به نشانی [آدرس کامل ملک مورد تصرف] و درخواست تخلیه (خلع ید) ملک مذکور.

دلایل و منضمات

در این بخش، کلیه مدارکی که اثبات کننده مالکیت اظهارکننده و تصرف غیرقانونی مخاطب است، باید لیست شود. این مدارک می توانند شامل موارد زیر باشند:

• سند مالکیت رسمی ملک (تک برگ یا مشاعی).
• در صورت نیاز، مبایعه نامه یا اجاره نامه (برای اثبات چگونگی انتقال مالکیت یا اتمام قرارداد اجاره).
• کارت ملی اظهارکننده.
• گواهی حصر وراثت (در صورتی که اظهارکننده از ورثه باشد).
• کپی اظهارنامه های قبلی (در صورت ارسال هشدارهای قبلی).
• سایر مستندات مرتبط مانند شهادت شهود (به صورت کتبی و امضا شده) یا هر مدرکی که تصرف را اثبات کند.

شرح اظهارنامه (متن اصلی)

این بخش، هسته اصلی اظهارنامه است و باید با زبانی رسمی و حقوقی تنظیم شود. مراحل نگارش این بخش عبارتند از:

1. مشخصات کامل ملک: پلاک ثبتی، آدرس دقیق و مشخصات فیزیکی ملک مورد تصرف به صورت کامل ذکر شود.
2. توضیح مالکیت اظهارکننده: به استناد سند رسمی مالکیت، اظهارکننده، مالکیت خود را بر ملک اثبات می کند. در صورت ورثه بودن، به گواهی حصر وراثت نیز اشاره می شود.
3. بیان تاریخ شروع تصرف غیرقانونی: تاریخ دقیق یا تقریبی شروع تصرف مخاطب اظهارنامه، با جزئیات و استناد به مدارک موجود (در صورت امکان)، ذکر شود.
4. تأکید بر عدم رضایت و اذن: به صراحت بیان شود که تصرف مخاطب بدون هیچ گونه اذن و رضایت از سوی مالک بوده و غیرقانونی تلقی می شود.
5. درخواست مطالبه اجرت المثل: خواسته اصلی، یعنی مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، از تاریخ شروع تصرف غیرقانونی تا زمان تخلیه یا تحویل ملک، به وضوح بیان شود.
6. ذکر مبلغ تقریبی یا درخواست ارجاع به کارشناس: در صورت اطلاع از مبلغ تقریبی اجرت المثل (مثلاً بر اساس عرف منطقه یا نظر اولیه وکیل)، می توان آن را ذکر کرد. در غیر این صورت، درخواست ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری برای تعیین مبلغ دقیق، ارائه شود.
7. تعیین مهلت معقول: یک مهلت مشخص و معقول (مثلاً 10 روز یا 2 هفته از تاریخ ابلاغ اظهارنامه) برای پرداخت اجرت المثل و/یا تخلیه ملک به مخاطب داده شود.
8. اخطار قانونی: متذکر شود که در صورت عدم توجه مخاطب به مفاد اظهارنامه و انقضای مهلت تعیین شده، اظهارکننده بدون هیچ گونه اخطار دیگری، اقدام به طرح دعوای حقوقی مطالبه اجرت المثل و خلع ید در مراجع قضایی خواهد کرد.

نتیجه گیری

در پایان، اظهارکننده درخواست ثبت و ابلاغ اظهارنامه را مطرح می کند و نام و امضای خود را درج می نماید.

نکات مهم در نگارش

• ادبیات رسمی و حقوقی: از واژگان و عبارات رسمی و حقوقی استفاده شود و از به کار بردن کلمات عامیانه یا توهین آمیز پرهیز گردد.
• وضوح و صراحت: خواسته و دلایل باید کاملاً واضح، صریح و بدون ابهام بیان شوند.
• پرهیز از حاشیه روی: از پرداختن به جزئیات غیرضروری که ارتباط مستقیمی با موضوع ندارند، خودداری شود.
• دقت در اطلاعات: تمامی مشخصات و تاریخ ها باید با دقت فراوان و عاری از هرگونه اشتباه سهوی درج شوند.

۴. شرایط خاص مطالبه اجرت المثل از طریق اظهارنامه

مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، صرفاً محدود به یک نوع خاص از تصرف نیست و می تواند در موقعیت های حقوقی گوناگونی مطرح شود. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین این شرایط خاص می پردازیم.

ملک مشاع (مالکیت مشترک)

ملک مشاع، مالی است که چند نفر به صورت مشترک و در تمام اجزای آن، مالک هستند. این نوع مالکیت می تواند بین وراث، یا شرکا در یک خرید مشترک ایجاد شود. زمانی که یکی از شرکا (مالکین مشاع) بدون اذن و رضایت سایر شرکا، اقدام به تصرف تمام یا قسمتی از ملک مشاع می کند و از آن بهره برداری می نماید، سایر شرکا حق مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را خواهند داشت. این وضعیت اغلب در میان وراث پس از فوت مورث، یا در شراکت های ملکی رخ می دهد.

در این حالت، ارسال اظهارنامه از سوی شریک یا شرکای غیرمتصرف به شریک متصرف، نقش بسیار مهمی ایفا می کند. این اظهارنامه، به طور رسمی عدم رضایت شرکا را به تصرف اثبات کرده و مبنای محاسبه اجرت المثل را از تاریخ ابلاغ آن آغاز می کند. بر اساس رویه قضایی، برای اینکه دعوای اجرت المثل ایام تصرف در مال مشاع مسموع باشد، ابتدا خواهان باید ثابت کند که تصرفات خوانده در مال مشاع با مخالفت وی روبرو شده است. اعلام مخالفت از طریق اظهارنامه یا سایر طرق قانونی، این شرط را محقق می سازد.

مستأجر سابق پس از اتمام قرارداد اجاره

یکی از رایج ترین موارد مطالبه اجرت المثل، مربوط به مستأجرانی است که پس از انقضای مدت قرارداد اجاره، از تخلیه ملک خودداری کرده و همچنان در آن سکونت دارند. در این شرایط، رابطه ی قراردادی اجاره پایان یافته و تصرف مستأجر جنبه غیرقانونی پیدا می کند. موجر می تواند برای مدت زمانی که مستأجر بدون اذن و رضایت او در ملک باقی مانده، اجرت المثل ایام تصرف را مطالبه نماید.

شرایط لازم برای مطالبه اجرت المثل از مستأجر عبارتند از:

1. انقضای مدت اجاره: قرارداد اجاره باید به پایان رسیده باشد.
2. عدم رضایت موجر برای ادامه تصرف: موجر به صراحت یا به وسیله ارسال اظهارنامه، عدم رضایت خود را برای ادامه تصرف مستأجر اعلام کرده باشد.
3. درخواست تخلیه قبلی: در بسیاری از موارد، موجر پیش از مطالبه اجرت المثل، درخواست تخلیه ملک را از طریق اظهارنامه یا مراجع قانونی مطرح کرده است.
4. تصرف خوانده در مال الاجاره: مستاجر در واقع از ملک بهره برداری کرده باشد.

تصرفات غاصبانه (عدوانی)

تصرف غاصبانه یا عدوانی، زمانی اتفاق می افتد که شخصی بدون هیچ عنوان و اذن قانونی، ملکی را تصرف کرده و از آن بهره برداری می کند. در این موارد، از همان ابتدا، تصرف غیرقانونی است. اظهارنامه اجرت المثل در این شرایط به مالک کمک می کند تا به صورت رسمی به متصرف هشدار دهد و تاریخ دقیق مطالبه خود را ثبت کند. این اظهارنامه، پیش درآمدی برای طرح دعوای خلع ید و مطالبه اجرت المثل از متصرف غاصب خواهد بود.

تأمین دلیل برای تعیین میزان اجرت المثل

در مواردی که تعیین میزان دقیق اجرت المثل در زمان تنظیم اظهارنامه یا حتی طرح دادخواست اولیه دشوار باشد، خواهان می تواند اقدام به تأمین دلیل نماید. این فرآیند به این معناست که مالک از دادگاه درخواست می کند تا یک کارشناس رسمی دادگستری را برای بررسی و ارزیابی ملک و تعیین مبلغ اجرت المثل به محل اعزام کند. گزارش کارشناس در این مرحله، به عنوان یک دلیل و مستند برای دادگاه در مراحل بعدی دعوا مورد استفاده قرار می گیرد و به خواهان کمک می کند تا با اطلاعات دقیق تری میزان خواسته خود را در دادخواست مشخص نماید. این روش به ویژه در دعاوی پیچیده تر که نیاز به ارزیابی تخصصی دارند، بسیار کارآمد است.

۵. مراحل ارسال و پیگیری اظهارنامه

ارسال اظهارنامه قضایی، امروزه فرآیندی مکانیزه است که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. آگاهی از این مراحل برای اطمینان از صحت ابلاغ و ایجاد آثار حقوقی مدنظر، ضروری است.

ثبت اظهارنامه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

برای ارسال اظهارنامه، ابتدا باید متن آن را مطابق با اصول ذکر شده تنظیم کنید. سپس، با در دست داشتن مدارک هویتی و مستندات مربوط به ملک (سند مالکیت، مدارک اثبات تصرف و …) به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید. کارشناسان این دفاتر، متن اظهارنامه شما را در سامانه ثنا ثبت کرده و به شماره پرونده قضایی مربوطه ارجاع می دهند. پس از پرداخت هزینه قانونی، اظهارنامه به صورت الکترونیکی برای مخاطب ارسال می شود.

اهمیت شماره رهگیری و تاریخ ابلاغ

پس از ثبت اظهارنامه در سامانه، یک شماره رهگیری و کد مربوط به آن به شما داده می شود. این شماره رهگیری برای پیگیری وضعیت ابلاغ اظهارنامه و استعلام آن ضروری است. تاریخ ابلاغ اظهارنامه به مخاطب، از اهمیت حقوقی فوق العاده ای برخوردار است؛ زیرا بسیاری از مهلت های قانونی (مانند مهلت تعیین شده برای تخلیه یا پرداخت اجرت المثل در متن اظهارنامه) از همین تاریخ آغاز می شوند. در صورت طرح دعوای اصلی، تاریخ ابلاغ اظهارنامه به عنوان مدرکی دال بر آغاز مطالبه و اثبات سوءنیت متصرف، مورد استناد قرار می گیرد.

نکات مربوط به ابلاغ اظهارنامه

ابلاغ اظهارنامه می تواند به یکی از دو صورت زیر انجام شود:

1. ابلاغ الکترونیکی: در صورتی که مخاطب اظهارنامه دارای حساب کاربری در سامانه ثنا باشد، اظهارنامه به حساب کاربری او ابلاغ می شود و تاریخ رؤیت آن توسط مخاطب (یا پس از مدت زمان قانونی عدم رؤیت)، به عنوان تاریخ ابلاغ محسوب می گردد.
2. ابلاغ فیزیکی: در صورتی که مخاطب در سامانه ثنا ثبت نام نکرده باشد، اظهارنامه از طریق پست به آدرس پستی او ارسال شده و توسط مأمور ابلاغ، به شخص مخاطب یا یکی از افراد بالغ ساکن در محل تحویل داده می شود. رسید امضا شده توسط تحویل گیرنده، سند ابلاغ محسوب می شود.

آثار حقوقی ابلاغ و عدم ابلاغ: ابلاغ صحیح اظهارنامه، تمامی آثار حقوقی مربوط به اعلام رسمی خواسته را ایجاد می کند. در صورت عدم ابلاغ صحیح (مثلاً به دلیل اشتباه در آدرس)، اظهارنامه فاقد اثر حقوقی خواهد بود و باید مجدداً با آدرس صحیح ارسال شود.

اقدامات پس از ارسال اظهارنامه

پس از ارسال اظهارنامه، دو حالت کلی ممکن است رخ دهد:

1. پاسخ مثبت مخاطب: مخاطب به اظهارنامه توجه کرده و اقدام به تخلیه ملک و/یا پرداخت اجرت المثل نماید. در این صورت، موضوع حل و فصل شده و نیازی به اقدامات حقوقی بعدی نخواهد بود.
2. عدم پاسخ یا عدم توجه: مخاطب به اظهارنامه هیچ پاسخی ندهد یا به مفاد آن عمل نکند. در این حالت، مالک می تواند با در دست داشتن اصل اظهارنامه ابلاغ شده و سایر مدارک، اقدام به طرح دعوای حقوقی (خلع ید و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف) در دادگاه صالح نماید.

۶. نمونه اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف

در این بخش، یک نمونه عملی از اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف ارائه می شود که می توانید با ویرایش و تکمیل اطلاعات، آن را مورد استفاده قرار دهید. این نمونه به شما کمک می کند تا با ساختار و محتوای یک اظهارنامه استاندارد آشنا شوید.

نمونه اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف

---

بسمه تعالی

عنوان: اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف

اظهارکننده:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی مالک/ورثه]
• نام پدر: [نام پدر مالک/ورثه]
• کد ملی: [کد ملی مالک/ورثه]
• شغل: [شغل مالک/ورثه]
• آدرس دقیق: [آدرس کامل پستی اظهارکننده]
• شماره تماس: [شماره تماس اظهارکننده]

مخاطب اظهارنامه (اظهار شونده):

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی متصرف/مستأجر]
• نام پدر: [نام پدر متصرف/مستأجر]
• کد ملی: [کد ملی متصرف/مستأجر]
• شغل: [شغل متصرف/مستأجر]
• آدرس دقیق: [آدرس کامل پستی متصرف/مستأجر (ترجیحا آدرس ملک مورد تصرف)]
• شماره تماس: [شماره تماس متصرف/مستأجر]

موضوع اظهارنامه: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک و درخواست تخلیه (خلع ید)

دلایل و منضمات:

1. سند مالکیت رسمی ملک به شماره [شماره سند] صادره از [دفترخانه/اداره ثبت]
2. کارت ملی اظهارکننده
3. (در صورت وراثی بودن) گواهی حصر وراثت شماره [شماره گواهی]
4. (در صورت لزوم) مبایعه نامه/اجاره نامه شماره [شماره] مورخ [تاریخ]

شرح اظهارنامه:

مخاطب محترم، به موجب ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ذیل رسماً و قانوناً به جنابعالی ابلاغ می گردد:

اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده]، فرزند [نام پدر]، مالک شش دانگ/ [مقدار سهم] دانگ رسمی و قانونی ملک واقع در [آدرس کامل ملک، شامل خیابان، کوچه، پلاک ثبتی اصلی و فرعی، منطقه شهرداری] به پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] می باشم. بر اساس مدارک و مستندات موجود، جنابعالی از تاریخ [تاریخ دقیق شروع تصرف غیرقانونی، مثلاً 01/01/1400] بدون هیچ گونه اذن و اجازه یا سند قانونی، اقدام به تصرف و بهره برداری از ملک مذکور نموده اید. این تصرف، از همان ابتدا و یا پس از تاریخ [تاریخ اتمام قرارداد اجاره، در صورت وجود] کاملاً غیرقانونی و غاصبانه تلقی می گردد و اینجانب به هیچ وجه رضایتی به ادامه تصرف شما نداشته و ندارم.

لذا، به موجب این اظهارنامه رسمی، از جنابعالی رسماً و قانوناً درخواست می نمایم:

1. ظرف مدت ده (10) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، ملک فوق الذکر را به صورت کامل تخلیه و تحویل اینجانب نمایید.
2. همچنین، اجرت المثل ایام تصرف ملک از تاریخ [تاریخ شروع تصرف غیرقانونی] تا زمان تخلیه و تحویل کامل آن را پرداخت نمایید. مبلغ اجرت المثل بر اساس نظریه کارشناس رسمی دادگستری تعیین خواهد شد.

بدیهی است در صورت عدم توجه جنابعالی به مفاد این اظهارنامه و عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب ناچار خواهم بود جهت مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و همچنین طرح دعوای خلع ید در مراجع قضایی اقدام نمایم که در این صورت، کلیه خسارات دادرسی، حق الوکاله وکیل، و سایر هزینه های قانونی بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با احترام کامل،

نام و نام خانوادگی اظهارکننده: [نام کامل]

تاریخ: [تاریخ تنظیم اظهارنامه]

امضا: [امضای اظهارکننده]

---

نکته: این نمونه صرفاً جهت آشنایی با فرمت و محتوای اظهارنامه ارائه شده است. توصیه می شود قبل از تنظیم و ارسال نهایی، با یک وکیل متخصص مشورت نمایید تا متن اظهارنامه دقیقاً مطابق با شرایط پرونده شما تنظیم شود.

فایل دانلود:

جهت سهولت در دسترسی، می توانید نمونه ای از این اظهارنامه را در فرمت های Word و PDF از طریق لینک های مربوطه دانلود نمایید.

۷. سوالات متداول (FAQ)

آیا برای مطالبه اجرت المثل حتماً باید اظهارنامه فرستاد؟

خیر، ارسال اظهارنامه قضایی برای مطالبه اجرت المثل اجباری نیست، اما بسیار توصیه می شود. اظهارنامه به عنوان یک مدرک رسمی، عدم رضایت مالک به تصرف و تاریخ دقیق مطالبه را اثبات می کند که در روند رسیدگی قضایی و اثبات حقانیت خواهان بسیار مؤثر است. در نبود اظهارنامه، اثبات این موارد ممکن است دشوارتر و زمان برتر باشد.

اجرت المثل ایام تصرف از چه تاریخی محاسبه می شود؟

اجرت المثل ایام تصرف معمولاً از تاریخ شروع تصرف غیرقانونی تا زمان تخلیه یا تحویل ملک محاسبه می شود. با این حال، تاریخ ارسال و ابلاغ اظهارنامه می تواند به عنوان مبدأ مشخص تری برای اثبات عدم رضایت مالک و شروع مطالبه، مورد توجه قرار گیرد، به ویژه در موارد ملک مشاع که یکی از شرکا متصرف است. برای مستأجران سابق نیز از تاریخ انقضای قرارداد و عدم تخلیه ملک محاسبه می گردد.

چه مدارکی برای تنظیم اظهارنامه اجرت المثل لازم است؟

مدارک اصلی شامل: سند رسمی مالکیت ملک (تک برگ یا مشاعی)، کارت ملی اظهارکننده، و در صورت لزوم گواهی حصر وراثت (برای وراث)، مبایعه نامه یا اجاره نامه (برای اثبات چگونگی تصرف)، و هرگونه مدرک دیگری که تصرف غیرقانونی را اثبات کند (مانند شهادت نامه یا گزارش محلی).

مدت زمان ابلاغ اظهارنامه چقدر است؟

مدت زمان ابلاغ اظهارنامه به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر مخاطب دارای حساب کاربری در سامانه ثنا باشد، ابلاغ الکترونیکی معمولاً ظرف چند ساعت انجام می شود و تاریخ رویت آن به عنوان تاریخ ابلاغ محسوب می گردد. در صورت ابلاغ فیزیکی از طریق پست، این فرآیند ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد، بسته به نشانی و نحوه دسترسی به مخاطب.

اگر مخاطب اظهارنامه به آن توجه نکرد، چه باید کرد؟

در صورتی که مخاطب به اظهارنامه توجهی نکرد و در مهلت مقرر (که در اظهارنامه تعیین شده) به خواسته های شما عمل ننمود، می توانید با در دست داشتن اصل اظهارنامه ابلاغ شده و سایر مدارک مربوطه، اقدام به طرح دعوای حقوقی (مانند دعوای خلع ید و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف) در دادگاه صالح نمایید. اظهارنامه در این مرحله به عنوان یکی از دلایل و مستندات اصلی شما در دادگاه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

آیا می توان همزمان درخواست خلع ید و اجرت المثل را در یک اظهارنامه آورد؟

بله، می توانید همزمان درخواست خلع ید (تخلیه ملک) و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را در یک اظهارنامه قضایی مطرح کنید. این کار به وضوح نشان دهنده خواسته های شما به مخاطب است و در صورت لزوم، می تواند مبنای طرح یک دادخواست جامع در دادگاه باشد.

هزینه ارسال اظهارنامه چقدر است؟

هزینه ارسال اظهارنامه شامل تعرفه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی و هزینه ابلاغ آن است که مبلغ ثابتی است و هر ساله توسط قوه قضائیه اعلام می شود. این مبلغ معمولاً زیاد نیست و به مراتب کمتر از هزینه های دادرسی یک پرونده حقوقی است.

تفاوت اظهارنامه اجرت المثل با دادخواست اجرت المثل چیست؟

اظهارنامه اجرت المثل، یک اقدام حقوقی پیش از دعوی است که هدف آن ابلاغ رسمی خواسته و ایجاد فرصتی برای حل و فصل مسالمت آمیز است. این یک اخطار رسمی به شمار می رود. اما دادخواست اجرت المثل، شروع یک دعوای حقوقی رسمی در دادگاه است که در آن، خواهان رسماً از مرجع قضایی درخواست می کند تا به خواسته او (مطالبه اجرت المثل) رسیدگی کرده و حکم صادر کند. دادخواست زمانی مطرح می شود که اظهارنامه به نتیجه نرسیده باشد.

نتیجه گیری

اظهارنامه اجرت المثل ایام تصرف، ابزاری قدرتمند و حیاتی در نظام حقوقی ایران برای حفظ حقوق مالکانه است. این سند رسمی، نه تنها به مالک امکان می دهد تا به صورت قانونی و مستند، مطالبه خود را از متصرف غیرقانونی اعلام کند، بلکه در صورت عدم تمکین متصرف، به عنوان دلیلی محکم برای اثبات حقانیت در محاکم قضایی عمل می کند. درک دقیق مفهوم اجرت المثل، تفاوت آن با اجاره بها، و آگاهی از شرایط تحقق و نحوه تنظیم اظهارنامه، برای هر شخصی که با معضل تصرف غیرقانونی ملک خود روبرو است، ضروری است.

فرستادن اظهارنامه، گامی مؤثر و هوشمندانه است که می تواند از پیچیدگی های آتی پرونده های قضایی بکاهد و حتی به حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف منجر شود. در هر حال، با توجه به حساسیت های حقوقی و لزوم رعایت دقیق تشریفات قانونی، مشورت با یک وکیل متخصص در امور ملکی و حقوقی، قبل از هرگونه اقدام، همواره توصیه می شود تا از تضییع حقوق و بروز خطاهای احتمالی جلوگیری شود و بهترین نتیجه ممکن حاصل گردد. احقاق حقوق، نیازمند آگاهی و اقدام به موقع است.